Zoekbeeld:

Mariene vissoort. Tot 25 cm. Dunne, slangachtige vis met kleine kop. Donkerbruin, met op de overgang van rug naar rugvin 9 tot 15 donkere stippen  (oogvlekken) met een wat lichtere rand daar omheen. Staart klein. Op de rug een lange, lage rugvin. Anaalvin half zo lang. Getijdenzone en dieper, tussen stenen, wier, wrakken en  schelpenbanken.

Kenmerken:

Afmetingen: Meestal 18-20 cm (tot 25 centimeter).
Kleur: Lichtgroen of meer geelachtig tot bruin, met aan de zijkanten onregelmatige, donkerdere, min of meer dwarsgplaatste, grijsbruine vlekken. Op de overgang van de rug naar de rugvin liggen op een rij 9 tot 15 meestal zwarte stippen (oogvlekken), waaromheen een wat lichtere rand zit. Meestal loopt een donkere lijn door de ogen tot aan de mondhoeken. In het paaiseizoen, van eind november tot februari, kleuren de kop en de vinnen geel.
Vorm: Dunne, slangachtige vis met een langgerekt, zijdelings afgeplat lichaam met een zeer kleine en smalle kop, waarin bovenaan de kleine oogjes zitten. Ogen klein en voor op de kop gelegen. Mond omhooggericht, met dikke vlezige lippen en minieme tandjes in de boven- en onderkaak. Staart klein.
Vinnen: Vanaf de kieuw tot aan de staart loopt een lage, lang doorlopende rugvin. De anaalvin op de buikzijde is ongeveer de helft van de rugvin. Beide vinnen zijn niet vergroeid met de zeer kleine staartvin. Buikvinnen ruimentair met één stekeltje en één vinstraal. In de rugvin liggen korte stevige stralen. Borstvinnen klein, bezet met kleine stekeltjes.
Overig: De naam dankt de vis aan de glibberige huid. Vinstralen: in de rugvin circa 75 of meer. 

Te verwarren met:

Onmiskenbaar. Er zijn in ons faunagebied geen andere sterk gelijkende soorten. Alleen de dikkere en meer gedrongen Puitaal vertoont vage overeenkomsten.

Areaal en verspreiding:

N-Atlantische Oceaan. Eigenlijk een meer noordelijke soort, voorkomend aan beide zijden van de Noordelijke Atlantische Oceaan. In Europa vanaf IJsland, Noorwegen en Zweden en in delen van de Witte Zee en IJszee), via de Oostzee, de Britse eilanden en de Noordzee tot Nederland, België en de Noord-Franse kust kust. In Nederland vooral in Zeeland en het Waddengebied regelmatig in ondiep water en in het getijdengebied, tussen hard substraat en op wrakken.  Vroeger ook in de noordelijke delen van de brakke Zuiderzee.

Habitat en ecologie:

Botervissen leven op diepten vanaf het getijdengebied tot ongeveer 30 meter (maximaal circa 100 meter). Steeds dicht bij de bodem op (meestal stenige) bodems met veel schuilmogelijkheden. Onder andere op oester- en mosselbanken (schelpenriffen), in rotspoeltjes en tussen zeewier. Soms ook tussen losgespoelde veenbanken in de bodem. In de Noordzee ook vaak op wrakken. Het voedsel bestaat uit ongewervelden als wormen, kleine kreeftachtigen, zeepokken en weekdieren. In het paaiseizoen (december tot februari) zet het vrouwtje tot 200 eieren af in een grote ronde kluwen, vaak in een lege tweekleppige schelp, een slakkenhuis of onder een steen. De eieren worden tot het uitkomen verdedigd door het mannetje. De larven zijn dan circa 9 mm. De soort wordt tot ca. 5 jaar oud.

Literatuur:

- Leewis, R.J., 2002.  - Flora en fauna van de zee. KNNV-Veldgids nr. 16. Utrecht, Stichting Uitgeverij KNNV. 320 pp.
- Nijssen, H., 2010. Zeevissen. KNNV-Veldgids nr. 14. Utrecht, Stichting Uitgeverij KNNV. 160 pp.
- Nijssen, H. & S. J. de Groot, 1987. De vissen van Nederland. uitg. KNNV nr 42, Utrecht pp 224.
- Zoetemeyer, R.B., 2010. Overzicht van de Nederlandse zeevissen. Uitg. Sportvisserij Nederland, Bilthoven. 212 pp.

Auteurs:

W. Vlierhuis (nov 2014); [IvL juni, 2018]

NadereInformatie:

Link telmee: Verspreiding botervis in Nederland van 1995 t/m 2015.

Aphia ID:

126996

Gebied:

Nederland

Biotoop:

Zoutwater

Project:

MOO|LIMP|SETL

Gerelateerde soorten:

Paling
Botervis
Puitaal