Een uitzonderlijk goede zomer voor zeldzame zeenaaktslakken

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON op zondag 21 augustus 2011

Deze zomer zijn opvallend veel soorten en exemplaren van zeldzame en schaarse zeenaaktslakken op onze kust aangetroffen. Het begon in juni met de Doggersbank expeditie maar ook in de Zeeuwse kustwateren is een uitzonderlijke lange lijst van zeer bijzondere soorten aangetroffen: Gezwollen knuppelslak, Trage kroonslak, Harlekijnslak, Paarse waaierslak, Gekroonde ringsprietslak, Gestippeld mosdierslakje, Wrattig mosdierslakje en de Gestreepte knotsslak. Een biologische reden voor zoveel speciale waarnemingen is niet te geven. De toenemende kennis van deze prachtige dieren bij sportduikers, digitale fotografie en internet hebben zeer zeker een belangrijke bijdrage geleverd aan dit toenemend aantal bijzondere waarnemingen.

De afgelopen maanden hebben sportduikers een ongekend groot aantal waarnemingen van zeldzame en schaarse zeenaaktslakken gemeld. In de Zeeuwse kustwateren zijn opvallend veel exemplaren van tenminste een achttal zeldzame of schaarse soorten aangetroffen.

Trage kroonslak (foto: Rob Maller)

De Trage kroonslak is voorheen slechts éénmalig in 1998 in de Oosterschelde aangetroffen. Dit jaar zijn er al meerdere meldingen uit de centrale Oosterschelde. De Harlekijnslak is voorheen enkele keren op de Noordzee gevonden en sinds 1997 is een klein aantal exemplaren in de Oosterschelde aangetroffen. Deze zomer zijn op tenminste twee locaties in de Oosterschelde diverse exemplaren gevonden. De bij ons zeer schaars voorkomende Gekroonde ringsprietslak, Paarse waaierslak, Gestippeld mosdierslakje en Wrattig mosdierslakje zijn hier ook deze zomer met soms flinke aantallen waargenomen.

Links: Paarse waaierslak en rechts: Harlekijnslak (foto’s: Olivier Simons)

De Gezwollen knuppelslak is voor het eerst in 2003 in het Grevelingenmeer aangetroffen. Alleen in dat jaar en het jaar erop zijn er slechts een paar gezien. Deze zomer zijn er weer een paar in het Grevelingenmeer aangetroffen. En de lijst wordt voorlopig afgesloten met de Gestreepte knuppelslak waar een paar dagen geleden op natuurbericht.nl melding van is gemaakt. In alle gevallen zijn de waarnemingen bevestigd door digitale foto’s die de sportduikers onder water hebben gemaakt.

Links: Gezwollen knuppelslak (foto: Luc Rooman) en rechts: Gestippeld mosdierslakje (foto: Peter H. van Bragt)

Hier komen ook nog de drie voor Nederland nieuwe en zeldzame soorten zeenaaktslakken bij die in de Noordzee zijn gevonden tijdens de Doggersbank expeditie 2011: Breedkop harlekijnslak, Driekleur knuppelslak en de Grote tritonia. Medewerkers van de Stichting Anemoon hebben voorlopig nog geen verklaring voor zoveel bijzondere waarnemingen van zeenaaktslakken in deze korte periode. Een belangrijke bijdrage aan het toenemend aantal waarnemingen is zeker te verklaren met de bij sportduikers snel groeiende kennis van en speciale interesse in deze kleurrijke diergroep. Het zijn bij uitstek uitzonderlijk fotogenieke diertjes die graag door onderwaterfotografen worden gezocht om er foto’s van te kunnen maken. Email en internet met de diverse sociale media en fora zorgen ervoor dat de speciale waarnemingen, vergezeld van digitale foto’s, binnen enkele uren aan alle geïnteresseerden in het gehele land of zelfs over de gehele wereld kenbaar gemaakt kunnen worden.

Links: Wrattig mosdierslakje en rechts: Gekroonde ringsprietslak (foto’s: Peter H. van Bragt)

Zonder sportduikers, internet en digitale fotografie zou onze kennis van deze prachtige dieren en de soortenlijst van de Nederlandse zeenaaktslakken veel beperkter zijn gebleven. Momenteel staat de teller op ruim vijftig soorten. Sportduikers en onderwaterfotografen leveren hiermee een zeer belangrijke bijdrage aan de invulling van de Atlas van de Nederlandse Mariene Mollusken waar door veel mensen momenteel hard aan wordt gewerkt en die binnen een jaar gepubliceerd zal worden. Onze kennis van de mariene biodiversiteit werd vroeger langzaam opgebouwd door wetenschappers en vaak elitaire hobbyisten. Nu kan iedereen een bijdrage leveren en kan onze groeiende kennis van de biodiversiteit niet meer zonder digitale fotografie en de virtuele snelweg. 

Tekst: Peter H. van Bragt, Stichting Anemoon 

Foto’s: Gezwollen knuppelslak: Luc Rooman 

Harlekijnslak en Paarse waaierslak: Olivier Simons 

Trage kroonslak: Rob Maller 

Wrattig mosdierslakje, Gestippeld mosdierslakje, Gekroonde ringsprietslak: Peter H. van Bragt