28 januari 2015

Tijdens het 16de Die Hard weekend zijn Peter, Ivo en ikzelf tegen een prachtig schouwspel aangezwommen van een grote school juveniele haring Clupea harengus. Op een diepte van 11 meter kwamen we een bal van duizenden jonge haringen tegen. Dit schouwspel van kleur en beweging doet heel onNederlands aan. De vissen zochten in onze lampen naar voedsel en zwommen van duiker naar duiker. Het wachten was op de zeehond die de bal haring zou opjagen, maar helaas dat gebeurde nu nog niet.

Het Die Hard weekend is een jaarlijks terugkerend monitoringsweekend voor sportduikers georganiseerd door stichting ANEMOON. Het doel is om zoveel mogelijk verschillende duiklocatie te bezoeken en daar zoveel mogelijk waarnemingen te doen. Op vrijdagavond besloten Peter, Ivo en ikzelf een duik te maken bij de Kerkweg (Den Osse, Grevelingen). Het was prachtig rustig weer bovenwater en onderwater bleek het zicht formidabel. De duik begon goed met een mannetje pitvis en na een tijdje begon Peter druk te gebaren met zijn lamp. Hij had een school zilverkleurige visjes gevonden.


School zilverkleurige visjes (waarschijnlijk juveniele harders), Nieuwe Kerkweg (foto: Janny Bosman)

Het is onderwater lastig te zien om welke soort zilverkleurig visje het gaat omdat er een aantal soorten voorkomen in Nederland. In dit formaat kunnen het o.a. koornaarvissen, glasgrondels, zeebaarzen, sprotten, harders en haringen zijn (discussie Facebook DieHard 2015 weekend). Na de duik hebben we aan de hand van foto’s en videobeelden de visjes gedetermineerd. De karakteristieke kenmerken voor haring zijn 1) dat de inplant van de buikvinnen zich net iets achter de inplant van de rugvin bevindt en 2) dat de schubben tussen de buikvinnen en de anaalvin er gladachtig uitzien. De schoolvisjes zijn haringen.


Haring Clupea harengus, Nieuwe Kerkweg (foto: Ivo Madder).

Haringen komen voor in grote scholen van soms miljoenen dieren. Aan dit laatste danken zij ook hun naam; haring werd in Oudnederlands als 'heering' geschreven. Het woord is afgeleid van 'heer' in de betekenis van legerschare. Het is dus een vis die in grote scholen als een 'heer' door het water trekt. Door overbevissing raakte op diverse plaatsen het haringbestand sterk verminderd, waardoor de regering zich genoodzaakt voelde om een zesjarig vangstverbod (1977-1983) in te stellen. Door strenge Europese vangstbeperkingen, die nu nog steeds gelden, heeft de haring zich kunnen herstellen en gedijt hij tegenwoordig weer relatief goed. De school vis die Peter afgelopen vrijdag heeft gefilmd  zijn er nog geen miljoenen, maar om duizenden vissen als een bal door het water te zien gaan is een prachtig gezicht (bron: wikipedia).

Haring run in de Grevelingen from Peter van Rodijnen on Vimeo.

In het duikmagazine Hippocampus (het bondsblad van NELOS) is hierover een prachtig artikel te lezen "Haring run in de Grevelingen

Het beeld van de haringen is van 24 september 2015 in de bioscoopfilm Holland - Natuur in de delta te zien. De bewuste kers op de taart. Met dank aan Klaudie en Peter hiervoor. 

Dit was een mooie waarneming. We zijn blij met alle waarnemingen. Post ze vooral op het zoutwaterforum.

Tekst: Ivo Madder, Peter van Rodijnen en NIels Schrieken namens StichtingANEMOON
Foto's: Ivo Madder (Nelos – Hippocampus) en Janny Bosman (Janny Bosman)
Film: Peter van Rodijnen (onderwaterbeeld.nl) 

Dank aan Marco Faasse voor zijn nuttige input bij het determineren van de visjes.