Nederlandse Cariben (MOO)

Het Caribisch Nederland project is een uitbreiding van het MOO-project naar Bonaire, St. Eustatius en Saba. Sinds 10 oktober 2010 zijn de drie eilanden bijzondere gemeenten van Nederland. Dit project wordt uitgevoerd door sportduikende burgerwetenschappers. De MOO-waarnemers verzamelen tijdens de duik de aanwezigheid/afwezigheid en de abundantie van 150 karakteristieke soorten. De informatie wordt genoteerd op het MOO-formulier voor Caribische Nederland. Op deze manier wordt inzicht verkregen in de verspreiding, trends en seizoenspatronen van deze karakteristieke soorten. Het formulier is voor beginnende en gevorderde burgerwetenschapppers. U kunt dus meedoen als u één soort goed kunt herkennen. Op dit moment zijn er twee formulieren één voor het benedenwindse eiland Bonaire in PDF en XLS en één voor het bovenwindse eiland St. Eustatius.

Doel

Het signaleren van populatieveranderingen van een honderdvijftigtal goed herkenbare mariene soorten uit tal van diergroepen. Het verkrijgen van ecologische kennis met betrekking tot verspreiding, jaarfluctuaties en seizoensfluctuaties. Het signaleren van nieuwe diersoorten, waaronder exoten, rond de betreffende eilanden. Het aandragen van informatie ten behoeve van natuurbeleid en natuurbehoud. Vergroting van de belangstelling, kennis en de waardering voor de onderwaternatuur bij sportduikers en anderen. 

Methode

Voorbereiding

De waarnemers kunnen een duiklocatie van Caribisch Nederland kiezen met behulp van

• Duiklocatieoverzicht Bonaire
• Duiklocatieoverzicht Sint Eustatius
• Duiklocatieoverzicht Saba

Elke duik- en snorkellocatie is een geschikte MOO-locatie. Hoe meer verspreid op het eiland en van hoe

Vóór de duik meer verschillende duiklocaties waarnemingen komen, des te beter wordt het beeld van het onderwaterleven rond het eiland. We begrijpen dat een aantal locaties favoriete duik- of snorkellocaties zijn, maar we promoten zoveel mogelijk alle locaties. 

In principe dient de MOO-waarnemer samen met zijn of haar buddy vóór de duik te bepalen op welke soorten ze wel en niet willen of kunnen letten. Dit is nodig om een goed onderscheid te kunnen maken tussen twee situaties:

1. soort niet waargenomen door afwezigheid of zeer lage aantallen (0)
2. soort niet waargenomen doordat de waarnemer de soort niet kan herkennen of niet op heeft gelet (?)

In situatie 1 hebben we te maken met een echte Nulwaarneming (0) en in situatie 2 met een Missing Value (?). Als beide situaties worden verwisseld, kunnen trefkansen niet goed worden berekend. Daarom wordt van de waarnemers dringend gevraagd al vóór de duik op het formulier de soorten af te kruisen die ze niet kennen en/of waarop ze niet van plan zijn te letten. Dit gebeurt door een kruisje te plaatsen in de kolom ‘?’.

Wanneer na de duik toch blijkt dat op bepaalde soorten niet (goed) is gelet, kan voor die soorten alsnog de kolom '?' worden aangekruist. 

Beginners wordt aangeraden eerst met een klein aantal soorten te beginnen. Letten op een klein(er) aantal soorten staat zeker niet dom!

Tijdens de duik

Tijdens de duik proberen de waarnemers zo goed mogelijk de soorten waar te nemen waarop men wil letten (dus de soorten waarachter in de kolom met het vraagteken nog geen kruisje is gezet). Probeer van de soorten in te schatten hoeveel individuen je hebt gezien. Gaat het om kolonievormende soorten? Maak dan een schatting van het aantal waargenomen kolonies.

Na de duik

Na de duik wordt door het buddypaar één  MOO-formulier ingevuld. Naast het invullen van algemene gegevens als de locatie, de duikgegevens, de datum, de tijd en wie de waarnemers zijn, wordt achter elke waargenomen soort een kruisje plaatsen in de kolom die van toepassing is. Er zijn vijf kolommen, aangeduid met de tekens ?, 0, Z, A en M. De betekenis is als volgt: 

Klasse Omschrijving

• ?   Onbekend, soort ken ik niet of kan ik niet (goed) herkennen     
• 0 Nul exemplaren, wel op soort gelet, maar niet waargenomen     
• Z 1 tot 9 exemplaren of kolonies (Zeldzaam)     
• A 10 tot 99 exemplaren of kolonies (Algemeen)     
• M 100 of meer exemplaren of kolonies (Massaal)
• ei geeft het aanwezig of afwezig zijn van eieren aan.

Na het invullen van het MOO-formulier zijn er twee mogelijkheden om gegevens in te sturen:

• Ingevulde geprinte MOO-formulieren graag opsturen naar Stichting ANEMOON, Postbus 29, 2120 AA Bennebroek
• Ingevulde Excel-MOO-formulieren kunnen worden gemaild aan anemoon@cistron.nl

Laat waarnemingen nooit verloren gaan door ze in de kast te laten liggen, maar stuur ze geregeld op. 

Het MOO-seizoen

Het MOO gaat het hele jaar door. Zowel in het regenseizoen als in hartje zomer kunnen duiken worden gemaakt en MOO-formulieren worden ingevuld. Zo kunnen we met de gegevens seizoenspatronen van soorten beschrijven.