Omvangrijk Grauwe abelenbos in de Oosterduinen nabij de Vlakte van Waalsdorp. Populierenbossen in de Oosterduinen zijn zeer belangrijke habitats voor de Nauwe korfslak. Om achteruitgang van de dichtheden van deze soort- zoals momenteel het geval- is te stoppen dienen dergelijke bossen verschoond te blijven van begrazing door deze uit te rasteren.

 

Close-up van Grauwe abelenbos in Oosterduinen. In het voorjaar zijn Grauwe abelen met jong, zilverkleurige blad een streeling voor het oog. Grauwe abelen verjongen zich vooral via wortelopslag waardoor deze populierenbosjes een blijvend karakter hebben en theorie eindeloos geschikt kunnen blijven voor de Nauwe korfslak. Het milde bladstrooisel verteerd snel waardoor geen strooiselophoping en vrijwel geen humusvorming plaatsvindt wat ook voor veel andere soorten huisjesslakken zeer gunstig is.

 

De Zwarte populieren bossen in de Meeuwenhoek, even ten westen van Duinrell behoren vanwege de grillige, kronkelige stammen van de bomen tot de schoonste van het natura 2000-gebied Meijendel & Berkheide. In deze binnenduinbossen zijn hoge dichtheden Nauwe korfslakken aangetroffen. Op deze locatie werd voor het eerst overwintering gedrag (clustering van exemplaren) van de Nauwe korfslak in slaapmosvegetaties vastgesteld. De ruwe bast en de knoestigheid van de stammen zorgen voor een gunstige leefomstandigheden voor zeer zeldzame schorsbewonende slakken zoals Slanke- en Maltzans schorshoren.

 

In het binnenduin tussen de Pan van Persijn en het Pompstation Katwijk komt de Nauwe korfslak ondanks een dalende trend door begrazing nog steeds in deze Grauwe abelenbosjes voor. Dergelijke binnenduinbossen zijn van zeer groot belang voor Nauwe korfslak en andere soorten huisjesslakken.

 

Grauwe abelen bos bij Pan van Persijn. (Zie ook onderschrift bij voorgaande afbeelding) 

 

De in kleine groepjes groeiende populieren in de boorden van het Noordoosterkanaal in de Amsterdamse Waterleidingduinen zorgen door hun kalkrijke bladstrooisel zelfs in het binnenduin voor gunstige randvoorwaarden voor Nauwe korfslak.

 

Oostvoorne Vogelpoel. Populieren bosje dat gespaard is tijdens herinrichting, waardoor gevolgen van de herinrichting voor de Nauwe korfslak op deze locatie beperkt zijn gebleven. Uit onderzoek naar het belang van vegetaties voor Nauwe korfslak in 2010 en 2013 is gebleken dat ongestoorde populierenbosjes tot de belangrijkste vegetaties behoren. Helaas zijn dergelijke bosjes in de Vogelpoel niet uitgerasterd om de daar levende populaties Nauwe korfslakken te beschermen tegen voor de soort ongunstig begrazingsbeheer.

 

Verwijderen van populieren

 

Colenbranderbos, Millingerwaard. Ogenschijnlijk onaangetast populierenbos. Het voormalig zachthoutooibos dat op een hoge, meest zandige oeverwal van de Waal groeit was lange tijd een belangrijk habitat van de Nauwe korfslak in het Nederlandse stroomgebied van de grote rivieren. Rond het jaar 2000 is aangestuurd op een versnelde successie naar hardhoutooibos door Canada populieren terug te dringen en in plaats daarvan Fladderiepen aan te planten. Zomereiken groeiden er verspreid al. Door het terugdringen van de populieren krijgen de hardhoutsoorten de overhand, waardoor de strooisellaag langzaam maar zeker ongeschikt wordt voor de Nauwe korfslak. De verwachting is dat ook andere zeer zeldzame soorten als de Rijnglasslak en de Cylindrische korfslak hier op termijn door de successie zullen verdwijnen..

 

Tijdens de Landelijke Inhaalslag Verspreidingsonderzoek Nauwe korfslak van 2004 t/m 2005 werd steeds duidelijker dat er een positieve relatie bestaat tussen populieren en het voorkomen de Nauwe korfslak. Vanaf 2006 meldt Stichting ANEMOON in tal van rapporten en publicaties dat populieren beter niet uit het habitat van de Nauwe korfslak te verwijderen. Toch is men sindsdien doorgegaan met het markeren, ringen en verwijderen van populieren die al lange tijd het landschap vorm gaven en al die tijd een gunstige habitats vormden voor vele soorten huisjes slakken waaronder de Nauwe korfslak zoals hier in het Colenbrandersbos (Foto: Rykel de Bruyne).

 

Millingen. Colenbranders bos, 2006. Na het markeren, worden de populieren geringd door de bast rondom weg te halen, met het beoogde afsterven van de boom tot gevolg  (Foto: Adriaan Gmelig Meyling).

 

Colenbranderbos, 2015. Terug dringen van Canada populieren en aanplant van Fladderiepen. Door het terugdringen van de populieren, aanplanten van iepen en het toepassen van begrazingsbeheer zijn de randvoorwaarden voor de Nauwe korfslak ongunstiger geworden. Ondanks intensief onderzoek is de Nauwe korfslak niet meer terug gevonden op oude vindplaatsen in de Millenger- en Kekerdomse Waard.

 

Ondanks bekend was dat populieren tot de belangrijkste vegetaties voor de Nauwe korfslak behoren zijn in het gebied de Stekelhoek in het Voornes duin toch populierenbosjes gekapt.

 

Berkheide ten noorden van de Molenaarsberg. Om Grauwe abelenbos te laten afsterven worden ze 'geringd'. Ringen betekend dat de bast rond om wordt verwijderd zodat sapstroom vanaf de wortels naar de bladeren niet meer kan plaatsvinden, waardoor de bomen sterven, waarmee ook het zo geschikte biotoop voor de Nauwe korfslak verdwijnt.

 

Oosterduinen, Meijendel. Zwarte populierenbos nabij de Vlakte van Waalsdorp. Populierenbossen in de Oosterduinen zijn zeer belangrijke habitats voor de Nauwe korfslak. Door het geleidelijk terugdringen van de populieren ten gunste van Zomereikenbos krijgt deze hardhoutsoort de overhand. Daardoor ontstaat een biotoop met zuur bladstrooisel dat zeer ongunstig is voor de Nauwe korfslak. In combinatie met begrazing worden de omstandig heden al snel zo ongunstig dat de Nauwe korfslak hier sterk achteruitgaat en mogelijk zal verdwijnen. Ook voor zeldzame schorsbewonende slakken alsmede voor andere zeldzame terrestrische huisjesslakken is dit een ongunstige ontwikkeling.

 

In het centraal gelegen bosgebied van Meijendel zijn de afgelopen jaren op veel plaatsen populierachtigen geringd ten gunste van de ontwikkeling hardhoutbos. In combinatie met de drukbegrazing door heideschapen die daar wordt toegepast, zal naar verwachting de habitat binnen afzienbare tijd ongeschikt worden voor de Nauwe korfslak.

 

Detail van het ringen. Tussen de bomen zijn de heidenschapen te zien.

 

 

Impressie populieren ringen.

 

 

Impressie populieren ringen in combinatie met druk begrazing.