Foto's:  Arno Boesveld. Teksten: Arno Boesveld en Adriaan Gmelig Meyling. Versie: 12-7-2018.

Kop van Schouwen, Zeepeduin. Begrazing zoals door deze IJslandse pony’s wordt steeds vaker ingezet om duingebieden open en laaggrazig te houden.

 

Amsterdamse Waterleidingduinen, De Vellen. Drentse heideschapen, zijn efficiënte grazers die ook houtige vegetatie eten. Zo worden open plekken niet alleen op gehouden, maar breidt het open gebied zich ook uit.

 

Jonge Koniks in de Harstenhoek Meijendel. In gebieden waar vee wordt ingezet, zoals deze paarden, ontstaat een weilandachtige vegetatiestructuur die ongeschikt is voor vrijwel alle soorten slakken en waarschijnlijk vele andere strooiselsoorten. De vegetatie wordt korter en strooiseltoevoer aan de bodem neemt sterk af. De zon kan daardoor veel meer tot op de bodem doordringen en die kan daardoor warmer en droger worden. Veel kleine fauna-soorten zijn van strooisel afhankelijk voor hun voedsel, om zich in te kunnen verschuilen of zich in voort te planten. Na langdurige begrazing blijven alleen de planten- en diersoorten over die bestand zijn tegen begrazing en betreding.

 

Molenaarsberg Berkheide. Voor de afrastering vindt begrazing plaats. Daar achter niet. In de onbegraasde delen met struweel en langhalmige grassen worden veel meer soorten slakken gevonden en zijn de dichtheden van alle soorten slakken beduidend groter.

 

Niet alleen de vegetatiestructuur verandert door begrazing, maar door het belopen (tred) wordt ook de bodem compacter, dichter en harder. Veel soorten slakken leven ook in de toplaag van de bodem en vinden zo geen schuilgelegenheid meer.

 

Vinetaduin. Hoek van Holland. Niet alleen de open gebieden worden door de grazers kaal gehouden, maar ook de onderbegroeiing van bomen en struiken in de refugia worden begraasd. Zo blijft er in heringerichte gebieden weinig tot geen biotoop over dat geschikt was voor de tientallen slakkensoorten, die in de duinen voorkomen.

 

Amsterdamse Waterleidingduinen, Haasveld. In de Amsterdamse waterleidingduinen is de populatie van Damherten uitgegroeid tot ca. 5000 exemplaren. Daardoor is de begrazingsdruk sterk toegenomen, met enorme gevolgen voor de bodemfauna (zie onderschrift bij onderstaande foto).

 

Amsterdamse Waterleidingduinen, Kruispan. Door de begrazingsdruk van Damherten is een savanneachtig landschap ontstaan, met grote gevolgen voor de vegetatiestructuur, vegetatiesamenstelling en de bodemstructuur. Deze veranderingen hebben geleid tot zeer sterk afname van slakken in deze duinen, waaronder meerdere Rode Lijst-soorten en de streng beschermde Nauwe korfslak.

 

Degeneratie van duindoornstruweel door betreding vee. Nadat de open vegetaties begraasd zijn gaan de grote grazers opzoek naar grassen in de half open struwelen. Begrazing is een efficiënte manier om duindoornstruweel terug te dringen, maar is erg ongunstig voor de Nauwe korfslak.

 

Banken Noord. Solleveld en Kapittelduinen. Sinds 2011 wordt door Hoogheemraadschap Delfland geëxperimenteerd met begrazing door geiten.

 

Banken Noord. Solleveld en Kapittelduinen. Geiten zijn zeer efficiënte grazers die ook allerlei (duindoorn)struwelen weg eten.

 

Amsterdamse Waterleidingduinen, Witteveld. Begrazing door roodbonte koeien. Sinds enkele jaren zijn de koeien vanwege de enorme begrazingsdruk door Damherten in de AW-duinen uit de begrazing genomen. Veel duindoornstruweel was toen al door de koeien zo beschadigd dat deze anno 2018 zijn afgestorven en daarmee is biotoop van de Nauwe korfslak verdwenen.

 

Voornes-Duin, Vogelpoel. Steeds vaker wordt gekozen voor sterke runderrassen die weinig onderhoud behoeven, zoals deze Schotse hooglanders en Galloway koeien (zie hieronder)..

 

Gallowaystier in de Meeuwenhoek te Meijendel. Een sterk ras dat uitstekend geschikt is voor jaarrond begrazing.