Begin es boek met records

Mensen hebben de gewoonte trots te zijn als ze wat bijzonders deden, zagen, vinden of hebben. Dat willen ze delen (vaak ook om een beetje onschuldig op te scheppen). Vanuit de gedachte een en ander wereldkundig te maken en ook om anderen er toe aan te zetten een 'record' te breken, bestaat al sinds 1955 het Guinness Book of Records (tegenwoordig meestal Guinness World Records genoemd), een jaarlijks uitgegeven boek met internationaal erkende records, zowel qua menselijke verrichtingen als qua extremen van de natuur.

'Records' opschrijven en verbeteren kan natuurlijk ook met bijzondere strandvondsten als schelpen en dergelijke. Met name via internet, facebook en andere nieuwe media worden sommige bijzondere vondsten wereldkundig gemaakt: “Ik heb de grootste”, of de “zwaarste” of “de meeste” enzovoorts.

Natuurlijk is lang niet alles waar en ook waren er – voor zover bekend – geen mensen of instanties die records die betrekking hebben op Nederlandse waarnemingen en vondsten apart bijhouden. Uit gesprekken daarover binnen Stichting ANEMOON en de Nederlandse Malacologische Vereniging (NMV) en met waarnemers en verzamelaars, ontstond de gedachte sommige 'records' vast te leggen. Als een stimulans voor anderen om goed te kijken en verbeteringen te doen (records te breken).

Je kunt daarover praten, maar je kunt er ook gewoon mee beginnen. Vandaar de maar half serieuze koptitel boven deze pagina: 'Begin es' book met records' (rijmende knipoog naar het jaarlijkse boek van - ooit - die bekende bierbrouwer Guiness).

Op deze pagina worden een paar – vermeende – records uit eigen land gegeven. De nadruk ligt daarbij op strandvondsten, zoals krabben, zeesterren en andere zeedieren en op schelpen, slakken en andere weekdieren. Omdat zo'n overzicht werd gegeven in een boek over Ameland zijn er ook regionale records. Ongetwijfeld zijn er nog grotere, zwaardere of mooiere records.

Wilt u iets verbeterd zien of/en eigen gegevens doorgeven? Dat kan uiteraard.
Héél graag zelfs! Stuur een mailtje naar anemoon@cistron.nl.

Nederland

Mollusca - Weekdieren

Bivalvia - Tweekleppigen 

Afmetingen zijn bij schelpdragende soorten altijd van de schelp

Marien (zee) - strandvondst en opgevist

- Ensis siliqua - Groot tafelmesheft
Landelijk standaard (dbl): L ca. 200 mm. NL-record: L 224 mm (Terschelling, bron bekend bij redactie)

- Modiolus modiolus - Paardenmossel
Europees standaard (dbl): L ca. 120 mm. Eur-record: 221 mm (lit. Tbl)
Landelijk standaard (dbl): L ca. 120 mm. NL-record (klp) 140 mm (Ameland, 1988, cRB); gebroken: (klp): 160 mm (Schierm'oog, 27-9-2008, M. van Boven - wsP14).

- Mytilus edulus - Mossel (Gewone of Blauwe mossel)
Europees en landelijk standaard (dbl): L ca. 60-70 mm [consumptie catg. jumbo/goudmerk/imperial]. Eur-record: 221 mm (lit. Tbl);
Landelijk NL-record (dbl): L 112 mm (uit lit)
Landelijk meest gegeten tweekleppige.
Landelijke (en wereldwijd) NL-record samen mossels eten 540 eters (Vlissingen, 2019). [Tevens wereldrecord GWR]
Europess / Wereldwijd: Zo veel mogelijk borden mossels serveren aan zoveel mogelijk mensen. Wereldrecord: 1.007 borden.

- Pecten maximus - Grote mantel
Europees standaard (dbl): L ca. 130 mm. Eur-record 152 mm (lit. Tbl)
Landelijk NL-record (klp): L 115 mm (Sch: 09-04-2019, wsP14)

- Aequipecten opercularis - Wijde mantel
Europees standaard (dbl): L ca. 90 mm; Eur-record 128 mm (uit lit.)
Landelijk NL-record (klp) 105 mm (Oosterschelde, schelpendump)
Ameland (klp): L 90 mm (Am: 1988)

- Mimachlamys varia - Bonte mantel
Europees standaard (dbl): L ca. 60 mm; Eur-record 88 mm (uit lit.)
Ameland (klp): L 58 mm (Am: 2013, cGJD)

- Ostrea edulis - Gewone/Platte oester (fossiel)
Wereldwijd (dbl): L 440 mm.
Landelijk standaard L 100-200 mm (doubletten voor consumptie geoogst bij ca 100 mm); NL-record (klp): L 166 mm (Ameland 1988)

- Crassostrea gigas - Japanse oester
Wereldwijd (dbl): L 355 mm (Denemarken, Vedsted, 17-12-2013)  [357 mm in W&A-SCS]
Landelijk standaard L 150-200 mm (doubletten voor consumptie geoogst bij ca 125 mm); NL-record (klp): L 210 mm (Ameland wadkant 2007, cMB)

- Ensis leei (ooit directus) - Amerikaanse zwaardschede
Landelijk standaard (dbl): L ca. 160 mm. NL-record: L (dbl): 186 mm (Texel, Dijkmanshuizen 1994) (CbSp: 363: 74-76)
Wereldwijd (VS) (dbl): L 254 mm (Lit.).

- Solen marginatus  - Messchede
Europees standaard (dbl): 170 mm; Landelijk NL-record (klp): L 152 mm (Terschelling, Zomer 2020, Kees Peeters, fossiel)

- Acanthocardia aculeata - Grote hartschelp
Europees standaard (dbl): 80-90 mm; Landelijk NL-record (klp): L 96 mm (Ameland (1988, cNCA)

- Lutraria lutraria - Otterschelp
Europees standaard (dbl): 100 mm; Landelijk NL-record (klp): L 131 mm (Am: 2001, cGJD)

- Mactra glauca - Brede strandschelp
Landelijk NL-record (klp): L 100 mm (Ameland: cHdJ) [fossiel Eemien]

- Arctica islandica - Noordkromp
Europees standaard (dbl): 110 mm; Eur-record 139 mm
Landelijk NL-record (klp): L 125 mm (Am: cAdB)
Landelijk NL-record (dbl): L 102 mm (Am: 1975, cAdB)
Regionaal - Ameland grootste aantal op één dag (kleppen): 43 ex. (Ameland 2012, cPdJ)
Regionaal - Schiermonnikoog grootste aantal op één dag (kleppen): 35 ex. (Sciermonnikoog xx cTdB)

- Venerupis senescens - Grijze tapijtschelp
Regionaal - Ameland (klp): L 68 mm (Am: 2012, cGJD)

- Mya arenaria - Strandgaper
Europees standaard (dbl): 120 mm; Eur-record 155 mm (Duitse Bocht)
Regionaal - Ameland wadkant (dbl): L 131 mm (Ameland 1988, cRB)
Regionaal - Ameland strand (klp): L 125 mm (Am: 1978, cRB)

- Pholas dactylus - Pholade
Regionaal - Ameland (klp): L 95 mm (Am: 2003, cAH) [Fossiel Eemien]

- Zirfaea crispata - Ruwe boormossel
Europees standaard (dbl): L ca. 80 mm. Eur-record: 118 mm (uit lit.)
Landelijk NL-record: 102 mm (uit lit.)

- Petricola pholadiformis - Amerikaanse boormossel
Europees standaard (dbl): L ca. 60 mm. Eur-record: 90 mm (uit lit.)
Landelijk NL-record: 81 mm (uit lit.)

- Serripes groenlandicus - Groenlandse hartschelp / - kokkel
Landelijk en regionaal Schiermonnikoog (klp) L: 60 mm (Sch: 06-04-2018, wsP14) [fossiel; eerste vondst op de stranden van de Waddeneilanden].

- Laevicardium crassum - Noorse hartschelp
Europees standaard (dbl): L ca. 75 mm. Eur-record: 83 mm (uit lit.); NL-record: Schiermonnikoog L: 60 mm (Sch: 09-01-2017, wsP14; Th.W. de Boer)

Zoet (binnen-)water

- Anodonta cygnaea (en forma zellensis - Gewone zwanenmossel
Landelijk grootste soort inheemse zoetwater-tweekleppige. NL-record (dbl): L 215 mm (Groningen, Noorderplantsoen, in collectie Ecodrome)

- Sinanodonta woodiana (Lea, 1834) - Chinese vijvermossel
Landelijk grootste soort ingevoerde [exoot] zoetwater-tweekleppige (dbl): L 200 x 170 mm (uit Lit)

- Pisidium tenuilineatum - Stelfox, 1918 Fijngestreepte erwtenmossel
Landelijk kleinste inheemse zoetwater-tweekleppige. Standaard (dbl): L 1,9 mm (l) (uit Lit)

- Pisidium moitessierianum - Dwergerwtenmossel
Landelijk op één na kleinste inheemse zoetwater-tweekleppige. Standaard (dbl): L 2 mm (l) (uit Lit),

- Rangia cuneata (Sowerby, 1832) – Brakwaterstrandschelp
Wereldwijd record 85 mm. Landelijk standaard (dbl): L ca. 60 mm. NL-record (dbl): 74 mm Amsterdam Westpoort 52,392823 4,774512 A.N. van der Bijl, 17/03/2022); (was: L 71 mm; nov. 2019, David Sluis, Jagersplas, Noord-Holland).

Gastropoda - Huisjesslakken (NL)

Marien (zee) - strandvondst en opgevist

- Buccinum undatum - Wulk
Landelijk standaard (horen): H ca. 100 mm. NL-record: H 118 mm (VBJ: Den Helder, Katwijk)
Regionaal - Ameland grootste (horen): H 115 mm (Am: onb., cHdJ)

- Colus gracilis - Slanke noordhoren
Europees standaard (horen): L ca. 75 mm. Eur-record: 110 mm (uit lit.); NL-record: H 90 mm (Schierm'oog; wsP14, 13-10-2013, L. Noordhuis)
Regionaal - Ameland grootste (horen): H 80 mm (Am: 2013, cPdJ)

- Epitonium turtonis - Turtons wenteltrap
Europees standaard (horen): L ca. 40 mm. Eur-record: 65 mm (uit lit.)
Regionaal - Ameland grootste (horen): H 50 mm (Am: 1988, cRB)

- Neptunea antiqua - Noordhoren
Europees (en Worldwide?) standaard (horen): H ca. 200 mm.
Landelijk NL-record: H 165 mm (Schiermonnikoog 09-04-2019: ca. 2000, wsP14)
Regionaal - Ameland grootste (horen): H 140 mm (Am: ca. 2000, cPdJ)
Landelijk grootste aantal op één dag: 6 ex (Ameland 2012, cPdJ

- Neptunea despecta - Gekielde noordhoren
Europees (en Worldwide?) standaard (horen): H ca. 175 mm.
Landelijk NL-record (horen): H 150 mm (Schiermonnikoog, nov. 2008; wsP14)
Regionaal - Ameland grootste (horen): 101 mm (Am: cPdJ)

- Patella vulgata  – Schaalhoren
Landelijk standaard (horen): L. ca. 50 mm. NL-record: L 62,3 x B 49,9 x H 22,6. dd 30-05-1999 (Texel, lit: Zp 59:151)

- Crepidula fornicata  – Muiltje
NL-record: L 64 x B 51 x H 14 mm. (Terschelling, Kees Peeters, ingestuurd feb. 2022)

- Turritella communis - Penhoren
Landelijk standaard (horen): L. ca. 40 mm. NL-record (horen): H 49 mm (Ameland 1988, cRB)
Landelijk grootste aantal op één dag (horens): 112 ex. (Ameland 1996, cRB)

- Euspira catena - Grote tepelhoren
Landelijk bekendste gaatjesborende slak. Boort ronde gaatjes is zijn prooi – meestal tweekleppigen.
Europees standaard (horen): H en B ca: 40 mm. NL-record: H 64 mm (Scheveningen 1953, collectie Vriezekoop in cRB)

- Littorina littorea - Gewone alikruik
Landelijk meest gegeten (zee-)slak. Met name in Zeeland.

Zoet (binnen-)water

- Lymnaea stagnalis - Grote / Gewone poelslak
Landelijk grootste inheemse zoetwaterslak. Standaard (horen): H 73 mm (uit lit.)
Landelijk (en wereldwijd) het meest door parasieten beheerste weekdier. in 1998 publiceerde wetenschappers van de VU (Amsterdam) resultaten van onderzoek dat aantoonde dat de parasitaire zuigworm Trichobilharzia stagnalis hun gastheer, de Poelslak Lymnaea stagnalis in overtreffende zin 'overnamen'. De parasiet wist nucleïnezuur (RNA) rechtstreeks te beïnvloeden, door deze de genexpressie verloren de slakken o.a. zin in voortplanting/sex.

- Planorbarius corneus - Posthorenslak
Europees standaard (horen): B ca: 35 mm. NL-record: H 44 mm (Leidsevaart, Haarlem 1987, Chiel van der Put)

- Gyraulus riparius - Oeverschijfhoren
Landelijk kleinste inheemse zoetwaterslak. Standaard (horen): B 3,3 mm (uit lit.)

- Cipangopaludina chinensis - Chinese moerasslak
Landelijk grootste ingevoerde (exoot) zoetwaterslak (horen): NL-record: H 70 x B 50 mm (Limburg; Eysder Beemden)

- Menetus dilatatus Gould, 1841 – Hoekige schijfhoren
Landelijk kleinste ingevoerde (exoot) zoetwaterslak. Standaard (horen): H 3 x B 0,9 mm (literatuur)

- Viviparus contectus  – Spitse moerasslak
Landelijk (horen). Standaard H. ca. 45 mm. NL-record: H 51 x B 36,7 mm, dd 02-10-1970 (lit: CbSp 143:35)

Terrestrisch (op het land)

- Helix pomatia - Wijngaardslak
Landelijk grootste inheemse huisjesslak, standaard (huisje) H 52 mm (uit lit.). NL-record: 55,5 mm. (Sint Geertruid; Schone Grub; 28-07-2010; coll. G. Majoor).

- Helix lucorum - Gebandeerde wijngaardslak
Landelijk grootste niet-inheemse, ingevoerde landslak. Standaard (huisje): H 55 mm (uit lit.)

- Cornu aspersum - Segrijnslak
Landelijk meest gehate huisjesslak in de tuin. Standaard (huisje): B 40 mm (uit lit.). NL-record: B 46,1 mm.

- Achatina fulica - Afrikaanse reuzenslak
Landelijk grootste slakkenhuis van de niet-inheemse landslakken: in NL natuur gevonden (horen): 260 mm (uit literatuur; wordt ook als huisdier gehouden)

Gastropoda - Naaktslakken (NL)

Terrestrisch (op het land)

- Limax cinereoniger  - Zwarte aardslak
Langste landnaaktslak in Nederland: (215 mm: uit lit.)

- Limax maximus  - Tijgerslak
Landelijk: op één na langste landnaaktslak in Nederland: (ruim 200 mm)
Langste penis landnaaktslak in Nederland: (1:1 of langer dan lichaam; tot 200 mm of meer)

- Deroceras laeve - Kleine akkerslak ('sla-slakje') [tevens andere Deroceras-soorten]
Landelijk meest gehate naaktslak in de tuin. Standaard (dier): L 20 mm (uit lit.). NL-record: L 28 mm.

- Arion rufus  - Rode wegslak
Landelijk meest platgereden naaktslak op fietspaden en wegen. Standaard (dier): L 100 mm (uit lit.). NL-record: L 158 mm.

Cephalopoda - Inktvissen (NL)

Marien (zee) - strandvondst en opgevist

- Sepia officinalis - Gewone zeekat
Wereldwijd standaard (rugschild): L 250 mm. Eur-record 500 mm (uit lit.). NL-record: 390 mm (uit lit.)

- Todarodes sagittatus - Grote pijlinktvis
Wereldwijd standaard (dier): L 1100 mm. Eur-record 1200 mm (uit lit). NL-record 980 mm (Am: 2008, cPM)

Ameland

Mollusca - weekdieren / schelpen en andere bijzondere vondsten voor Ameland, niet per se records.

- Amauropsis islandica - IJslandse tepelhoren. (o.a.: cPJ, JJtP en cGJD) (o.a. q123, 168, 194)
- Aporrhais pespelecani - Pelikaansvoet. Ameland grootste (horen): H 45 mm (Am: 1988, cRB)
- Arcopagia crassa - Stevige platschelp. Meerdere Am o.a.: cPdJ (>50) (cRB, cAS, cGJD)
- Capulus ungaricus - Hongaarse muts Enige min of meer complete, adulte vondst op de Waddenailanden: 4,5 cm (2011, cPJ)
- Clausinella fasciata - Breedgeribde venusschelp (o.a.: > 10 in cPJ, meerdere in cRB, cAS)
- Colus islandicus - IJslandse slanke noordhoren 9,2 cm (2003, cAH)
- Colus jeffreysianus - Gezwollen slanke noordhoren | -- Enige vondst Am (fragment, cGJD)
- Calliostoma zizyphinum  - Priktolhoren 3x Am (2013, 1 in cAH, 2 in cRB, o.a. 2012)
- Flexopecten flexuosus - Gewelfde mantel (fossiel) - klp: 2 cm (2011, cRB)
- Haedropleura septangularis  - Zevenkantige trapgevel: 2x Am (in cRB)
- Lutraria cf. angustior - Smalle otterschelp Fossiele klp: 7,2 cm (2008, JJtP)
- Montacuta substriata - Geribd zeeklitschelpje klp, enige vondst Am (1976, cTB)
- Neptunea contraria - Linksgewonden noordhoren | -- Fragment (2e vondst NL Wadden, 1e Am (2010, cAS)
- Ranella olearium - Geen NL naam 9,8 cm - Enige vondst in NL (1996, cTB)
- Thyasira flexuosa - Golfschelpje - Fragment klp: 1 cm (2012, cGJD: q105)
- Trivia monacha - Gevlekt koffieboontje - Recent strandexemplaar (cAH)
- Trophonopsis muricata - Geruite ribhoren | -- Horen (2013, cAH)
- Trivia monacha - Gevlekt koffieboontje - Recent strandexemplaar (cAH)
- Venerupis cf. rhomboides - Gevlamde tapijtschelp | -- klp: 4,3 cm (1996, cAdB)
- Barnsteen - Am: zwaarste en grootste stukken: 5500 gram: 2013, cNCA, vinder R. Joustra 7015 gram: 1990, vinder G. Mellema (Ballum)
- Barnsteen -NL: Zwaarste stuk (opgevist 1969 in de Noordzee) 7,3 kilo
- Barnsteen - Europa: zwaarste stuk (opgevist: in museum Kopenhagen) 11 kg
- Carcharodon carcharias - Fossiele tand van een Witte haai. Enige vondst: 4,8 cm  (2001, cAH)
- Kalksteenbrok met ingeboorde exemplaren van Hiatella Ca. 1993, (cDM)

Legenda regionaal (vnl. Ameland)
cAdB: collectie/verzameld door Aukje de Boer (Ameland)
cAH: collectie/verzameld door Anton Horn
cAS: collectie/verzameld door André Staal
cDM: collectie/verzameld door Dirk Metz
cGJD: collectie/verzameld door Gerjan Dekkema
cHdJ: collectie/verzameld door Henk de Jong
cJJtP: collectie/verzameld door Jan Johan ter Poorten
cMB: collectie/verzameld door Marietje Brouwer
cNCA: collectie/verzameld door Natuurcentrum Ameland
cPJ: collectie/verzameld door Petra de Jong
cPM: collectie/verzameld door Piet Metz
cRB: collectie/verzameld door Rykel de Bruyne
cTB: collectie/verzameld door Thijs de Boer, Schelpenmuseum Paal 14, Schiermonnikoog

Overige organismen (NL)

Marien (zee) & greep uit records zoet water en land

Scyphozoa - Schijfkwallen  

- Rhizostoma octopus - Zeepaddestoel
Landelijk (diam. schijf):  standaard ca. 400 mm. NL-record (schrijf) L 880 mm x 760 mm B (Texel, Hors) eind november 2014

Ctenophora - Ribkwallen 

- Mnemiopsis leidyi - Amerikaanse ribkwal (exoot)
Landelijk (en wereldwijd) de meest lichtgevende ribkwal. De vier rijen ribben iriseren overdag het licht en geven 's nachts een sterke groene gloed af (GWR 2009)

Echinodermata - Stekelhuidigen 

- Asterias rubens  - Gewone zeester
Landelijk. Standaard een zeester vijf min of meer gelijke, even brede en lange armen.
Landelijk record-aantal armen: negen (Oosterschelde, 2007); meeste van één locatie: Schiermonnikoog (2x zevenpoot wsPL14)

Geen records maar wel aparte, uit Nederland bekende vormen van Asteria rubens, vaak na verlies van een of meer armen (nieuwe groeien terug maar zijn kleiner)
* komeetvorm (4 kleine en 1 'gewone')
* Kraaienpoot (3 gelijke)
* X-vorm (4 gelijke)
* Kruis- of kerkster: 1 grote en 3 kleine in de vorm van een Christelijk kruis

Crustacea - Kreeftachtigen

(vooral Malacostraca) - krabben, kreeften, andere groepen

- Homarus gammarus - Europese zeekreeft
NL-record grootste schaar op het strand: 30 cm (alleen het schaarsegment; Schierm'oog 11-15 dec 2027; Th.W. de Boer wsPl14).

Wereldwijd

Mollusca - Weekdieren

Bivalvia - Tweekleppigen 

Marien (zee) (NB voor tropische schelpen zijn recorddata gebruikt uit periode 1978-1985 uit W&A SCOS)

- Tridacna gigas - (Reuzen-) Doopvontschelp ('reuzenoester, -mossel')
Wereldwijd gezien als grootste tweekleppige: L 1369 mm [1,4 meter] (1963, Sumatra) - [record in W&A-SCS 1985] Maar zie bij Kuphus polythalmia]
Wereldwijd zwaarste tweekleppige (dbl of klp): Gewicht (schelp en vlees samen in leven) 340 kilo (1965, Ishigaki island, Japan) - [Wikipedia 2021]
Wereldwijd (een van de) tweekleppigen die de meeste eieren in één keer uitstoot (1 miljard eitjes)
Wereldwijd leverancier van de grootste parel: 'De Parel van Allah' (of parel van Laozi) is een porseleinachtige witte parel zonder parelmoerglans. De diameter is 24 cm, het gewicht 6,4 kg (Filipijnen, nabij Palawan Island).
Wereldwijd beruchtste tweekleppige (dbl): 'Killerclam': als iemand met voet of arm in de schelp komt, zou deze dichtklappen waardoor men kan verdrinken. Dit verhaal is niet waar: 'broodje-aap-verhaal')

- Pecten maximus - Grote mantel (onterecht soms verkeerd gebruikt: - Pecten jacobaeus - Jacobsmantel) 
Europees de meest met een heilige verbonden tweekleppige. De 'Sint-Jacobsschelpen' zijn bekend uit de christelijke iconografie en geassocieerd met de  apostel Jacobus de Meerdere, wiens begraafplaats Santiago de Compostella is (Noord-Spanje). Al eeuwenlang is de schelp het embleem van de bedevaart en symbool voor pelgrims, die bij aankomst in Santiago een door de bisschop getekend certificaat en een ter plaatse gezegende
Jacobsschelp kregen. Overigens is de wetenschappelijke naamgeving verwarrend: het is niet de strikt Mediterrane Pecten-soort Pecten jacobaeus maar de Atlantische Pecten maximus die de pelgrims-mantels sierden en nog steeds het symbool vormen.
Europees zijn de sluitspieren van de Grote mantel een gastronomische lekkernij (‘Coquille Saint-Jacques’).

- Kuphus polythalamia - Mega-paalworm
Wereldwijd grootste niet uitgestorven tweekleppige: L 1532 mm (feitelijk; hele dier). Desondanks beschouwt men Tridacna gigas meer als grootste 'echt tussen twee kleppen levende' tweekleppige.

- Pinctada maxima - (Goudlip- en Zilverlip-pareloester)
Wereldwijd grootste pareloestersoort (dbl): L 360 mm.
De zgn. 'South Sea pearl' of 'Philippine pearl' zijn door de Filippijnse president Fidel Ramos uitgeroepen tot nationaal juweel in 1996 en staan ook afgebeeld op bankbiljetten - [record in W&A-SCS 1985]

- Pinna nobilis - Mediterrane steekmossel
Wereldwijd op twee na grootste niet uitgestorven tweekleppige: L 970 mm

- Tridacna maxima - Kleinere-reuzendoopvontschelp ('small giant clam'/'elongated clam')
Wereldwijd, ondanks de naam maxima, niet de grootste tweekleppige (dbl): L 3295 mm (1965, Palyra islands) - [record in W&A-SCS 1985]

- Arctica islandica - Noordkromp ('Nestor der Zee')
Wereldwijd oudste tweekleppige en schelpdier (tevens oudste dier ter wereld). 'Ming de Noordkromp' werd 507 jaar (2006, nabij IJsland)

- Condylonucula maya - 'microneut'
Wereldwijd kleinste tweekleppige. Standaard (dbl): L 0,508 mm (Golf van Mexico) - [in lit., tevens wikipedia]

- Ostrea edulis - Gewone/Platte oester (fossiel)
Wereldwijd (dbl): L 440 mm (GWR 2015)

- Crassostrea gigas - Japanse oester
Wereldwijd (dbl): L 355 mm (Denemarken, Vedsted, 17-12-2013, GWR)

Gastropoda - slakken (wereld)

Marien (zee) indien niets anders vermeld (NB voor tropische schelpen zijn recorddata gebruikt uit periode 1978-1985 uit W&A SCOS)

- Syrinx aruana - Reuzentrompethoren
Wereldwijd grootste slakkenhuis van een niet uitgestorven mariene (zee-) soort: L 772 mm (Australië 1979; in Houston Museum of Natural Science) - [record al n W&A-SCS 1985]. Dit record zou gebroken zijn; Wikipedia noemt: L 910 mm, maar dat schijnt onjuist te zijn.

- Aplysia vaccaria - ('Black sea-hare')
Wereldwijd grootste niet uitgestorven zeenaaktslak: L 990 mm in uitgestrekte toestand (gewicht 14 kilo) [Wikipedia 2021]

- Campanile giganteum - ('Eocene mega cerith')
Wereldwijd grootste schelp van een uitgestorven zeeslak (horen): L 780 mm.

- Ariolimax columbianus - Banana slug
Wereldwijd langste landnaaktslak: (260 mm) - [In Nederland soms aangevoerd, geen record bekend]

- Limax gerhardti  - Toscaanse kielnaaktslak
Wereldwijd / Europa: Langste penis landnaaktslak: 92 mm (wereldrecord. Betrof mogelijk de nauw verwante Limax gerhardti)

- Turbinella pyrum - Heilige vaashoren [= alleen linksgewonden exemplaren
Wereldwijd meest heilige slakkenhuis. 'Heilige slak van Vishnu'. Het betreft alleen de linksgewonden exemplaren ('sacred chank / divine conch') van deze gewoonlijk rechtsgewonden soort ('Indian chank').

- Cypraea tigris - Tijgerkaurie
Wereldwijd als touristisch object meest verhandelde kaurie-soort. Grootste exemplaar van deze soort: L 153 mm (1975, Hawaii) - [record in W&A-SCS 1985]

- Cypraea aurantium - Gouden kaurie
Wereldwijd bekendste statussymbool uit de familie Cypraeaidae (Kauries). Op de Fiji-eilanden als 'bulikula' gebruikt als statussymbool voor hooggeplaatsten. Grootste exemplaar van deze soort: L 121 mm (1974, SW Pacific) - [record in W&A-SCS 1985]

- Barycypraea teulerei - Oman-kauri ('Teulere's cowry')
Wereldwijd bij verzamelaars (een van de) meest gewilde en daardoor inmiddels mogelijk meest bedreigde nog levende kauriesoort. Grootste exemplaar van deze soort: L 67 mm

- Macrocypraea cervus - Grote hertenkaurie
Wereldwijd grootste kauriesoort. Wereldwijd grootste van deze soort: L 191 mm (1974, SW Pacific) - [record in W&A-SCS 1985]

- Naria irrorata - ('Micro cowry')
Wereldwijd (mogelijk) de kleinste kauriesoort. Wereldwijd standaard: L 8 mm.

- Monetaria annulus - Ringkaurie
Wereldwijd een van de meest wijd verbreide kauriesoorten. Aanwezig in de meeste woningen. Tevens gebruikt als geld (ruilmiddel) en in die zin net als Monetaria moneta berucht vanwege de slavenhandel. Grootste exemplaar van deze soort: L 340 mm (1964, Indo Pacific) - [record in W&A-SCS 1985]

- Monetaria moneta - Geldkauri
Wereldwijd bekendste, als geld gebruikte kauriesoort. Tevens meest berucht vanwege de slavenhandel. Grootste exemplaar van deze soort: L 400 mm (1964, Indo Pacific) - [record in W&A-SCS 1985]

- Cerithium nodulosum - Reuzenspitshoren
Wereldwijd. Grootste exemplaar van deze soort: L 162 mm - [Wikipedia 2021]

- Conus pulcher - Reuzenkegelslak
Wereldwijd grootste nog levende soort uit de familie Conidae. Grootste exemplaar van deze soort: L 260 mm.

- Conus geographus - Geografie-kegelslak
Wereldwijd voor de mens giftigste slak met de meest dodelijke steek (injecteert via een soort harpoen een neurotoxine met de naam conotoxine). Ook wel bekend als cigaret-slak (eenmaal gestoken zou een mens nog net één cigaret kunnen roken alvorens te overlijden). Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort: L 160 mm (1979, Mauritius) - [record in W&A-SCS 1985]

- Conus textile - Textiel-kegelslak
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort: L 150 mm (1981, Hawaii) - [record in W&A-SCS 1985]
Wereldwijd een van de giftigste slakken. De steek kan voor de mens dodelijk zijn.

- Conus marmoreus - Gemarmerde kegelslak
Bekendste afgebeelde Conus-soort (Ets van Rembrandt). Grootste exemplaar van deze soort:  L 149 mm (1968, Filippijnen) - [record in W&A-SCS 1985]
Wereldwijd een van de giftigste slakken. De steek kan voor de mens dodelijk zijn.

- Conus gloriamaris - Glorie-der-zee-kegelslak
Wereldwijd (ooit) qua zeldzaamheid bekendste schelp/uit de familie Conidae. Grootste exemplaar van deze soort: L 153 mm (1981, Filippijnen) - [record in W&A-SCS 1985]. Wereldwijd ooit één van de duurste schelpen. Verzamelaars betaalden enorme prijzen. Inmiddels gedevalueerd.

- Conus tulipa, Conus striatus, Conus pennaceus, Conus aulicus, Conus magus
Wereldwijd behorend tot de voor de mens giftigste (zelfs dodelijke) Conus-soorten, samen met Conus textile, Conus geographus, Conus marmoreus

- Aliger gigas (Strombus gigas) - Roze vleugelhoren
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort (grootste soort uit de familie Srombidae): L 252 mm (1979, Mauritius) - [record in W&A-SCS 1985]

- Titanostrombus goliath (Strombus goliath) - Reuzenvleugelhoren
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort: H 380 mm (1983, Brazilië) - [record in W&A-SCS 1985]

- Cypraecassis rufa  -  Stierenmond helmslak
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort: H 195 mm (1969, Mauritius) - [record in W&A-SCS 1985]

- Cassis tuberosa - Koninklijke helmslak
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort: H 308 mm (1976, Haïti) - [record in W&A-SCS 1985]

- Charonia lampas - Trompet-tritonhoren
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort: H 419 mm - [Wikipedia 2021]

- Charonia tritonis - Grote tritonhoren
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort (grootste tritonhoren): H 490 mm (1976, Haïti) - [record in W&A-SCS 1985]

- Haliotis rufescens - Rode zeeoor
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort (grootste Haliotis-soort): H 313  mm - [Wikipedia 2021]

- Lambis truncata - Reuzen schorpioenhoren
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort (grootste Lambis-soort)  H 419  mm - (1976, N.E. Queensland) - [record in W&A-SCS 1985]

- Melo amphora - Gekroonde meloenhoren
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort: H 550  mm - [Wikipedia 2021]

- Tonna galea  - Reuzen tonhoren
Wereldwijd grootste exemplaar van deze soort: L 315  mm - [Wikipedia 2021]

- Achatina achatina  - Afrikaanse reuzenslak
Wereldwijd standaard van deze landslak: ongeveer 20 x 11 cm. Wereldrecord schelp: 27,3 cm, dier van snuit tot staart 39,3 cm. [genaamd 'Gee Geronimo] GWR: sinds 1978

Keverslakken 

Weekdier met de meeste ogen (mogelijk wwd dier met meeste ogen). Meer dan duizend over het hele lichaam.

Cephalopoda - Inktvissen (wereld)

Marien (zee)

- Architeuthis dux  - Reuzenpijlinktvis
Wereldwijd grootste - of of één na grootste - pijlinktvis / inktvis (dier + tentakels): L opgegeven wordt 20 meter, o.a. in GWR, maar hiervoor zou nog geen wetenschappelijk gedocumenteerd bewijs zijn. Een lengte van 12–13 m is wél aangetoond.
Wereldwijd grootste ogen (dieren in het algemeen & inktvissen): doorsnede tot ca. 500 mm. (GWR 2020)

- Mesonychoteuthis hamiltoni  - Kolossale pijlinktvis ['Kraken' uit legenden, zou ook op Architeuthis kunnen slaan]
Wereldwijd zwaarste en grootste - of of één na grootste - pijlinktvis / inktvis (dier + tentakels): L 12-14 meter, maar het berekende lichaamsgewicht zou groter (zwaarder) zijn dan Architeuthis: minstens 495 kilo en afgaande op lichaamsdelen in de maag van potvissen, mogelijk wel tot 600–700 kilo.
In het laatste geval zou het wereldwijd het grootste ongewervelde dier op aarde zijn.

- Parateuthis tunicata - 'microsquid'
Wereldwijd kleinste octopus (dier + tentakels): 127 mm. Uiterst zeldzame diepzeesoort (GWR 2009)

- Octopus arborescens - ('Small Octopus')
Wereldwijd kleinste octopus (dier + tentakels): 51 mm (GWR 2009) [onzeker > taxon inquirendum]

- Moroteuthopsis ingens - 'greater hooked squid'
Wereldwijd langste penis van een inktvis in verhouding tot de lichaamsafmeting: (1:1 - even lang als lichaam; lengte tot 940 mm)

- Hapalochlaena maculosa - Zuidelijke blauwgeringde octopus (Southern blue-ringed octopus)
Wereldwijd giftigste octopus (en inktvis). In het bezit van voor de mens dodelijk giftig neurotoxine (maculotoxin).
Nog ten minste 2 andere soorten van dit zelfde geslacht beschikken eveneens over dit gif: Hapalochlaena lunulata en Hapalochlaena fasciata.

- Sepia apama - Reuzenzeekat ('Australian giant cuttlefish')
Wereldwijd grootste zeekat-soort (dier + tentakels): 1500 m

- Grimpoteuthis challengeri - (Collins' Dumbo-octopus)
Wereldwijd diepstlevende soort octopus - Aangetroffen op 4828–4838 m diepte (wikipedia 2020)

- Argonauta argo - Gewone papiernautilus
Wereldwijd grootste 'horen' van een nog levende inktvis (feitelijk geen echte schelp): L 300 mm

Algemeen - mensen en weekdieren (wereld)

- Meeste slakken op het gezicht - land-huisjesslakken, meerdere soorten. Vaak de Segrijnslak Cornu aspersum
Wereldwijd record. Volgens het reglement van Guinness Book Of Records moet de deelnemer, onder toezicht van een officiële waarnemer, binnen een minuut zoveel mogelijk slakken op het gezicht plaatsen of geplaatst krijgen, geteld wordt hoeveel er in 10 seconden blijven 'plakken' als de deelnemer rechtop zit. Eerdere records stonden op 25 (1-9-2008) en 36. Het laatste record zou staan op 48 staan (M. Dalton, Australië, 11-11-2009) [mogelijk sindsdien verbroken]

- Snelste slak ter wereld - land-huisjesslakken, meerdere soorten. Meestal de Segrijnslak Cornu aspersum. WWD record: Archie de slak (in 2019 nog niet verslagen sinds 1995): 2 minuten op het standaard parcours van 33 cm (GWR 1998)

Overige organismen (wereld)

Crustacea - Kreeftachtigen 

- Decapoda - Anomura - Heremietkreeften
Diergroep met de meeste chromosomenparen van het dierenrijk. Een menselijke cel telt 46 chromosomen (23 paren). Die van bepaalde heremiekreeften 254 (127 paren). (GWR 2009)

Decapoda - Brachyura - Krabben en kreeften 

- Macrocheira kaempferi - Japanse reuzenkrab
Wereldwijd grootste krab. Erkend wereldrecord van klauw tot klauw een breedte tot 3.7 meter Het lichaam is 'slechts' 400 mm, gewicht tot 19 kilo (record 1999). Record inmiddels (2022): pootspanwijdte 400 cm.

- Homarus americanus - Amerikaanse zeekreeft ('Atlantic lobster', 'Canadian lobster', 'True lobster')
Wereldwijd zwaarste kreeftachtige en kreeft. Standaard gewicht ca 1-6 Kilo (ca 25-40 cm). Wereldrecord ruim 20 kilo (64 cm)

- Cirripedia / Sessilia - zeepokken WWD
Wereldwijd erkend record als diergroep met langste penis in verhouding tot de lichaamsafmeting: L 3,6 tot 8 x lichaamslengte (LL)
- Tetraclitha japonica Pilsbry, 1916 - 'Japanese volcano barnacle'  (penis 3,9 x LL)
- Cryptophialus minutus Darwin, 1854 (penis 8 x LL) (En inmiddels betwist en vrij onduidelijke soort en record).

- Isopoda - Pissebedden (+ zeepissebedden) WWD

- Ligia oceanica - Havenpissebed
Wereldwijd (en landelijk) grootste pissebed. Standaard (dier) 30 mm.

Scyphozoa - Schijfkwallen (wereld)

- Rhizostoma octopus - Zeepaddestoel
Wereldwijd / Europees standaard (diameter schijf/hoed) ca. 400-500 mm. Eur-record: 1500 mm (lit.

- Cyanea  capillata - Gele haarkwal
Wereldwijd grootste en langste kwal. ww-record: hoed/schijf met diameter van 2300 mm (2,3 m) en tentakels van 37000 mm (37 m) (Massachusetts 1870).

Ctenophora - Ribkwallen (wereld)

- Mnemiopsis leidyi - Amerikaanse ribkwal
Wereldwijd de meest lichtgevende ribkwal. De vier rijen ribben iriseren overdag het licht en geven 's nachts een sterke groene gloed af (GWR 2009)

Pisces - vissen 

- Rhincodon typus - Walvishaai
Wereldwijd grootste vis (en kraakbeenvis) standaard ca. 8000 mm. [8 m]. Wereld-record: 126500 mm [12.65 meter] (1949, Pakistan) (GWR 2009): record later gebroken: momenteel - 2022): 18,8 m [wikipedia]

- Synanceiidae - Steenvissen (o.a. Synanceia verrucosa)
Wereldwijd gitigste vissoorten. Een steek met de stekels in de rugvinnen van deze op een steen lijkende vissen kan voor de mens dodelijk zijn.

- Mola mola - Maanvis
Wereldwijd producent van de meeste eieren per keer. Tot 30 miljoen eieren per uitstoot (spawning). Eieren 1.3 mm diameter). (GWR 2019)

- Takifugu rubripes - Tijger-kogelvis ('tiger pufferfish, torafugu) - en andere kogel- en egelvissen van de families Tetraodontidae en Diodontidae
Wereldwijd gitigste vissoort door de mens gegeten. Geldt als delicatesse. De kok moet speciaal zijn opgeleid om de giftige, voor de mens dodelijke, lichaamsdelen te verwijderen. Tegenwoordig worden vissen gekweekt zonder gifstoffen.

Rhincodon typus - Walvishaai ('Fugu, Fuku')
Wereldwijd grootste vis (en kraakbeenvis) standaard ca. 8000 mm. [8 m]. Wereld-record: 126500 mm [12.65 meter] (1949, Pakistan) (GWR 2009). Record later gebroken; zou, gemeten met moderne meetapparatuur, omstreeks 18 m zijn.

- Schindleria brevipinguis - ('stout infantfish')
Wereldwijd kleinste soort zeevis L 10 mm. (wwd record vanaf 2004) (GWR 2006).

- Trimmatom nanus - ('midget dwarfgoby')
Wereldwijd op twee na kleinste soort zeevis. L 10 mm. (kleinste tot 2004!) (GWR 2002).

- Syngnathidae - Zeepaardjes
Wereldwijd traagste vissoorten. De starre lichaamsbouw maakt zeepaardjes beroerde zwemmers. Ze hebben en grijpstaart om niet met stroming te worden meegesleurd. Dit gaf ze het predikaat traagste vissen wereldwijd (GWR 2009). (Aan dit 'record' wordt sterk getwijfeld.)

- Electrophorus electricus - Sidderaal
Wereldwijd meest electrisch geladen zoetwatervis. Piranha-achtige, aalachtige vis uit de familie Mesaalachtigen (Gymnotiformes). Standaard ca. 1600 mm. Geeft tot 650 Volt (Zuid-Amerika). GWR 2009) Record later gebroken: zou tot 860 Volt afgeven. E. electricus is later opgesplitst in meerdere soorten.

- Photocorynus spiniceps - ('Dark anglerfish')
Wereldwijd zeevis met kleinste mannetjes. Vrouwtjes worden tot 50 mm, de parasitair aangehechte mannetjes hoogstens 7,3 mm, hetgeen ze tot de kleinste vissen wereldwijd maakt.

Mammalia - Zoogdieren (wereld)

Cetacea - zeezoogdieren

- Balaenoptera musculus - Blauwe vinvis
Wereldwijd record grootste geslachtsorgaan - L van de penis: 2,4 tot 3 m.
Wereldwijd producent lawaaiigste geluid. Laag frequente pulsgeluiden tot 188 decibel.

- Balaenoptera physalus - Gewone vinvis
Wereldwijd producent op een na lawaaiigste geluid. Laag frequente pulsgeluiden tot 180 decibel.Loudest Animal Sound

Bruinwieren (wereld)

Phaeophyceae (Meercellige Chromalveolata / algen

Laminariaceae - Kelpwieren (Reuzenbruinwieren)

- Macrocystis pyrifera - Reuzenkelp
Wereldwijd langste zeewier (en bruinwier). Standaard 30 meter. Wereldrecord: 45 meter (Pacifische kust Noord-Amerika). Later record: 60 m (Wikipedia)

Legenda

Ambk (boek 'Ameland Schelpenrijk - Muschelreich Ameland. Rykel de Bruyne & Ditte Bandini (2013) - Stichting ANEMOON / KNNV uitg.
Entr (de schelpenboeken van Bob Entrop: 'Schelpen vinden en herkennen' (resp 1959, 1965 en 1972) - Thieme & Cie. uitg.
Bruy (idem van Rykel de Bruyne: 'Veldgids Schelpen' (resp 2004, 2020) - KNNV-uitg.
CbSp: Correspondentieblad Ned. Malac. Ver. ['Spirula' vanaf 2001].
dbl: doublet, beide schelpkleppen aan elkaar
GWR: data Guiness World Records [jaar = dat van de papieren boekuitgave in NL]
klp: klep, losse schelpklep
Tbl: Tebble: British Bivalve Seashells. 1966, 1976. Uitg. British Mus. London.
VBJ (Van Benthem Jutting, Fauna van Nederland resp. 1933, 1936, 1943) - Sijthoff uitg.
W&A-SCS: Wagner and Abbott's Standard Catalog of Shells (3rd ed. 1977)
wsP14: website schelpenmuseum paal 14 (Schiermonnikoog http://www.schelpenmuseum.nl)
Zp: Het Zeepaard. Tijdschrift van de Strandwerkgemeenschap KNNV, NJN, JNM.
NL: betreft records uit Nederland (standaard = gegevens van een gemideld volwassen exemplaar)
WWD = Wereldwijd (wereldrecords of standaardgegevens)
EUR = Europees (record of standaardgegevens)