Search
Search

Soorten

Hoekige schijfhoren

Menetus dilatatus

(Gould, 1841)

Hoekige schijfhoren


Zoekbeeld

Zoetwater-huisjesslak. Exoot/ingevoerde soort. Tot 3 mm. Geelbruin tot geelgroen, vaak met donkere aanslag. Zeer klein schijfhorentje met 2-3 windingen. De laatste vaak wat gekield. Mondopening hoekig, niet afgerond. Navel groot, diep. Sculptuur van fijne groeilijntjes en dwarslijntjes die een traliewerk vomen. Geen operculum. In rustigere delen van rivieren en kleine meren, nog zeer locaal, maar vermoedelijk uitbreidend.

Te verwarren met

Andere kleine schijfhoren-soorten.

Kenmerken

Afmetingen: H. 0,9 x B. 3 mm.
Schelpkleur: Geelbruin tot geelgroen, vaak met donkere aanslag bedekt.
Schelpvorm: Zeer klein schijfhorentje met 2-3 snel  toenemende windingen. De laatste winding is vaak wat gekield. Mondopening verhoudingsgewijs groot, hoekig, niet afgerond. De navel is diep en groot. Sculptuur  van uiterst fijne groeilijntjes en dwarslijntjes die een traliewerk vomen. Geen operculum 

Habitat en ecologie

Leeft in de rustigere delen van rivieren en kleine meren. De dieren llijken een voorkeur te hebben voor wateren met afgezonken hout, takken, bladeren en onderwatervegetatie. Ook op modderbodems.

Areaal en verspreiding

Inmiddels bekend uit meerdere provincies (zie bij opmerkingen, extra info bij exoten)

Nadere informatie

[Extra bij exoten: gegevens over invasiviteit en impact; situatie 2014 (© ANEMOON) ]

Status in Nederland
Een reeds gevestigde, nog relatief schaars en alleen locaal voorkomende, invasieve soort. Bekend uit de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, Limburg.

Oorsprong en introductie
Gebied van oorsprong: Noord Amerika, elders ingevoerd.
Leefwijze: Meren, diverse zoete wateren. Leeft voornamelijk op waterplanten.
Introductie en -wijze: Vermoedelijk onbewust en ongewild door de mens ingevoerd. Wijze van verspreiding onbekend. Eerste Nederlandse melding uit het wild 1986, eerste publicatie 1996. 

Impact
Belangrijkste factoren: Mogelijk (voedsel- en ruimte-)concurrentie
Ecologische impact: Planteneter, als zodanig mogelijk enige invloed uitoefenend op de ecologie cq het locale voedselweb, al dan niet via concurrentie t.o.v. inheemse slakken en andere organismen. Mede vanwege de geringe afmetingen zal dit vermoedelijk niet substantieel zijn, er zijn geen gegevens over eventuele ecologische invloed is in ons land.
Eventuele economische impact: Er zijn geen aanwijzingen voor enige economisch impact in Nederland.

Mate van invasiviteit
In nederland voornamelijk gevonden in rustige delen van licht stromende wateren, in grachten, kanelen, rivieren en meren. Hoewel ooit aangenomen werd dat de soort geassocieerd was met warm water (uitvloei van fabrieken en electriciteitscentrales) lijkt dit niet per se het geval, aangezien de soort ook bevriezing kan doorstaan. De invasiviteit is af te leiden uit de snelle verspreiding door omliggende landen in Europa in natuurlijke biotopen. De soort is tolerant voor anaerobe omstandigheden op en in de bodem en enige mate van vervuiling.

Verspreiding en -snelheid
Er zijn meerdere waarnemingen van lokale populaties, o.a. bij Honswijk (1986); de Maas bij de 'stuw van Borgharen' (1996), in en om Amsterdam Lijnbaansgracht en Amstel (1997), Merwedekanaal in Utrecht (2004) en op meerdere lokaties in en rondom Delft (2005). De soort lijkt zich in Nederland tot op heden nog niet expansief te hebben uitgebreid. Het is niet uitgesloten dat de soort regelmatig over het hoofd wordt gezien vanwege de geringe afmetingen.

Literatuur

Bruyne, R. de & T. Neckheim, 2001. Van Nonnetje tot Tonnetje. De recente en fossiele weekdieren (slakken en schelpen) van Amsterdam. 207 p. Schuyt & Co., Haarlem.
Gittenberger, E., A.W. Janssen , W.J. Kuijper, J.G.J. Kuiper, T. Meijer, G. van der Velde & G.A. Peeters, 1998. De Nederlandse zoetwatermollusken. Recente en fossiele weekdieren uit zoet en brak water. - Nederlandse Fauna 2. Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, KNNV Uitgeverij & EIS-Nederland, Leiden. 288 pp.
Neckheim, C. M., 1997. De mollusken-inventarisatie van Amsterdam en omgeving (2) Menetus dilatatus (Gould, 1841) en andere verassingen in de Amstel en Lijnbaansgracht te Amsterdam. Corresp.-blad Ned. Malac. Ver. 297: 82 -85.
Soes, D.M., & B. Achterkamp, 2005. Menetus dilatatus in het Delfland. Spirula 346: 134-135.
Wallbrink, H. & J. N. de Vries, 1996. Menetus dilatatus (Gould, 1841) in de Maas bij Borgharen. Corresp.-blad Ned. Malac. Ver. 292: 113 - 114.


Code

x

Auteurs

[IvL, okt 2014]



Commentaar

Hoekige schijfhoren

Grafieken

Diensten

Weekdieren (EU-Habitatrichtlijn)

Mariene soorten en ecologie

Contact

Stichting ANEMOON
Postbus 29
2120 AA Bennebroek

anemoon@cistron.nl

06-11442009

Back To Top