Zoetwatervis. Tot 150 cm meestal kleiner. De vis is marmer van kleur. Meest karakteristieke kenmerk is één kindraad aan de onderzijde van de bek. Er zijn 2 gescheiden rugvinnen, waarvan de achterste doorloopt tot aan de staartvin als een vinzoom. De buikvinnen bevinden zicht voor de borstvinnen. De kwabaal is de enige uit de familie van de kwabaalachtigen die in zoetwater leeft.  Zeldzaam.

Afmetingen: Tot 150 cm. In Nederland maximaal 75 cm.
Kleur: De bovenzijde is meestal donkerolijfgroen tot bruin of geelachtig. De zijden zijn iets lichter van kleur, aflopend tot wittig op de buik. Meestal bevinden zich donkere, vaak zeer fraaie, marmerachtige vlekken over het hele lichaam, inclusief de vinnen. Jonge kwabalen kunnen geheel zwart zijn.

De soort komt voor in heldere, koelere, zuurstofrijke stromende wateren of diepere stilstaande wateren. Kwabaal is ‘s nachts actief en verblijft overdag in schuilplaatsen in de oever of op de bodem. Bij hoge watertemperaturen (in de zomer) neemt de activiteit af en trekt de soort zich terug in diepere koelere waterlagen. In de winterperiode, tussen november en maart, trekken kwabalen naar beken of watergangen in overstromingsvlakten waar gepaaid wordt op zandige of stenige bodems met enige stroming. De jonge kwabaal eet insectenlarven, wormen en vlokreeften. Grotere exemplaren, vanaf een lengte tot circa 20 cm, eten kleine, vooral bodembewonende vissoorten. Later staan er ook grotere vissen op het menu. 

In Nederland geldt de kwabaal tegenwoordig als een van de meest zeldzame vissoorten. In de eerste helft van de 20e eeuw kwam de soort nog in tal van stromende en stilstaande wateren voor. Tegenwoordig is de soort door aantasting van zijn habitat in veel watersystemen sterk achteruit gegaan of uitgestorven. Recente waarnemingen van de soort zijn afkomstig uit de grote rivieren, de plassen en rivieren in de kop van Overijssel en het plassengebied tussen Utrecht en Amsterdam.

Beelen, P., 2009. Kennisdocument kwabaal, Lota lota (Linnaeus, 1758). Sportvisserij Nederland, Bilthoven 66pp.

[NiSc mei 2014]

Commentaar