Zwartbekgrondel

Soorten

Zwartbekgrondel

Neogobius melanostomus

(Pallas, 1814)

Zoekbeeld

Zoetwatervis. Ook in brak water. Tot circa 25 cm, in zoet water meestal kleiner. In de rugvinnen is een roestbruin bandenpatroon zichtbaar en in het achterste deel van de voorste rugvin zit een zwarte vlek. Op de rug vier grotere bruine vlekken en 8-9 donkere vlekjes op de zijkant. In de paaitijd (april-september) krijgt het mannetje een zwart lichaam. In 2004 voor het eerst in Nederland in de Lek. Inmiddels in alle rivieren en daarmee verbonden wateren. Zwaartepunt in het beneden rivierengebied en Noordzeekanaal.

Te verwarren met

Rivier- en beekdonderpad. Hebben twee onvergroeide buikvinnen.
Kesslers grondel. Heeft en grotere bek en geen zwarte vlek in eerste rugvin.
Marmergrondel heeft buisvormige neusopeningen
Pontische stroomgrondel. Heeft geen zwarte vlek in eerste rugvin.
Naakthalsgrondel. Heeft geen schubben bovenop kop en geen zwarte vlek in eerste rugvin.

Kenmerken

Afmetingen: Tot ca. 25 cm. Blijft in zoet water meestal kleiner.
Kleur: In de rugvinnen is een roestbruin bandenpatroon zichtbaar en in het achterste deel van de voorste rugvin zit een zwarte vlek. Er zitten vier grotere bruine vlekken op de rug en acht tot negen donkere vlekjes op de zijkant. In de paaitijd (april-september) krijgt het mannetje van zwartbekgrondel een compleet zwart lichaam.
Vorm: Ogen hoog in de kop geplaatst; dikke lippen.
Vinnen: Twee rugvinnen, borstvinnen vergroeid tot een zuignap.

Habitat en ecologie

Vrouwelijke zwartbekgrondels kunnen in het paaiseisoen herhaaldelijk (om de 20 dagen) eieren afzetten. De plakkerige eieren worden onder of tussen stenen, schelpen of waterplanten gelegd. De mannetjes bewaken het nest gedurende 2 a 3 weken tot de eieren uitkomen. Zwartbekgrondels voeden zich met ongewervelden, mollusken en kleine vissen.

Areaal en verspreiding

Van oorsprong komt zwartbekgrondel voor in stroomgebieden van rivieren in de Ponto-Kaspische regio rond de Zwarte en Kaspische Zee en de Zee van Azov. In 2004 is de soort voor het eerst in Nederland aangetroffen in de Lek ter hoogte van Schoonhoven. Inmiddels is zwartbekgrondel in alle grote rivieren en veel hiermee verbonden wateren waargenomen. Het zwaartepunt van de huidige verspreiding ligt in het beneden rivierengebied en het Noordzeekanaal. In het Noordzeekanaal is de soort ook in brak water aangetroffen.

Literatuur

Van Beek G.C.W., 2006. The round goby Neogobius melanostomus first recorded in the Netherlands. Aquat. Invasions 1: 42–43.
Spikmans, F., Kranenbarg, J., & Creemers, R. C. (2006). Herkenning zoetwatervissen. Stichting RAVON.