Gevlekte rog - Raja montagui (Foto: A.W. Gmelig Meyling)

Mariene vissoort. Sterk afgeplat, ruitvormig lichaam, met twee aan de kop vergroeide, hoekige borstvinnen. De staart is lang en puntig toelopend. Bij vrouwtjes verloopt de opstaande rand van de lichaamsschijf zwak golvend, bij mannetjes sterker. Gemiddeld 60 cm (tot 80 cm). Rug geelbruin of zandbruin, met veel kleine, ovaalronde zwarte stippen, die op de borstvinnen ringvormig geplaatst zijn en aan weerszijden van de rug, rondom twee wat lichte plekken, twee 'oogvlekken' vormen. Ook elders kunnen lichtere vlekken voorkomen. Het vlekkenpatroon loopt niet tot het uiteinde van de vinnen, maar laat een ongevlekte band vrij. Ook de snuitzijde is meestal niet of nauwelijks gevlekt. Buik grijswit, uiteinden van de vinnen vaak wat donkerder, evenals de onderzijde van de snuit. Snuit kort en vrij spits. Aan de buikzijde zitten de mond, neusgaten en vijf paar kieuwspleten. Ogen en spuitgaten (spiraculi voor op de kop. Rugvinnen op de staart dicht bij elkaar, ertussen 1-2 stekels. Een staartvin ontbreekt of is miniem. De buikvinnen liggen tegen de staartbasis aan. Tot de buikvinnen horen ook twee vrij smalle, puntige, lobvormige uitsteeksels. Jonge dieren met kleine stekels langs de opstaande rand van de lichaamsschijf, doorlopend tot iets achter de ogen. Bij de ogen en op de snuit ook losse stekeltjes. De rest van het lichaam is vrij van stekels, behalve op de middellijn, waar tot de eerste rugvin een rij van 20-50 doornachtige stekels staat. Langs de Nederlandse kust zeldzaam.

Vertoont vooral overeenkomsten met de Blonde rog Raja brachyura. Gewoonlijk te onderscheiden doordat het vlekkenpatroon niet doorloopt tot de randen en op de borstvinnen een duidelijke strook vrijlaat.

Afmeting: De gemiddelde afmeting is 60 cm (maximaal 80 cm).
Kleur: De rug is geelbruin of zandbruin, met veel ronde of iets ovale, kleine zwarte stippen, die op de borstvinnen ringvormig geplaatst zijn en aan weerszijden van de rug, op de borstvinnen rondom twee wat lichte vlekken  twee 'oogvlekken' vormen. Ook elders kunnen wat lichtere vlekken in het patroon voorkomen. De staart heeft vaak eveneens hier en daar lichtere delen. Het vlekkenpatroon aan de bovenzijde loopt niet door tot de uiteinden van de vinnen, maar laat een ongevlekte band vrij. Ook de snuitzijde is meestal niet of nauwelijks gevlekt. De buik is grijswit. De uiteinden van de vinnen zijn vaak wat donkerder grijswit, evenals aan de onderzijde van de snuit.
Vorm: Sterk afgeplat, ruitvormig lichaam, met twee zeer grote, aan de kop vergroeide, duidelijk hoekige borstvinnen. De dieren hebben een lange, puntig toelopende staart. Bij vrouwtjes verloopt de opstaande rand van de lichaamsschijf zwak golvend, bij mannetjes is dit sterker. De snuit is kort en vrij spits. Aan de buikzijde zitten de mond, neusgaten en vijf paar kieuwspleten. De ogen zitten aan de bovenzijde, voor op de kop, evenals de spuitgaten (spiraculi).
Vinnen: De rugvinnen op de staart zijn afgerond en staan dicht bij elkaar. Een staartvin ontbreekt of is miniem. De buikvinnen liggen tegen de staartbasis aan. Tot de buikvinnen horen ook twee vrij smalle, puntige, lobvormige uitsteeksels.
Huid/Stekels: Jonge dieren hebben kleine stekels langs de opstaande rand van de lichaamsschijf, die doorlopen tot iets achter de ogen. Los daarvan zitten bij de ogen stekeltjes, evenals op de snuit. Tussen de rugvinnen meestal ook een of twee stekels. De rest van het lichaam is vrij van stekels, behalve op de middellijn, waar tot de eerste rugvin een rij van 20-50 doornachtige stekels staat. Jonge vissen kunnen ook langs de zijkanten van de staart rijen stekeltjes hebben. Hier en daar kunnen ook gepaarde stekels staan.
Tanden: In de bovenkaak staan 38–60 rijen tanden. Bij mannetjes zijn de tanden scherper dan bij vrouwtjes en jongen.

De Gevlekte rog leeft op diepten tussen 20 en 120 meter, maar ook dieper (maximaal 530 m). Vooral aanwezig op zachte bodems van modder of zand. Het voedsel bestaat uit wormen en kreeftachtigen en daarnaast ook uit inktvis en kleinere vissen, zoals de Zandspiering. De dieren zijn ovipaar, de eieren worden inwendig bevrucht, waarna op de zeebodem eierkapsels worden afgezet, waarin steeds één embryo tot ontwikkeling komt. De soort is geslachtsrijp na ongeveer vier jaar, bij een totale lengte van circa 55 cm. Het vrouwtje zet jaarlijks van april tot juli 24-60 (maximaal 70) eikapsels af in ondieper water. De embryo’s ontwikkelen zich in 5–6 maanden. Net als zoveel langlevende en langzaam groeiende bodembewonende soorten met een lage voortplantingscapaciteit, is de Gevlekte rog gevoelig voor overbevissing. De donkere eikapsels zijn langwerpig ovaal, met op de hoeken puntige uitsteeksels (zie verder de aparte beschrijving van het eikapsel). 

Noordoost-Atlantische kust, vanaf de Oostzee en de Shetland-eilanden via de verdere Britse kusten (zeldzamer aan de oostkust), de Noordzee en de Atlantische kusten van Frankrijk en het Iberisch schiereiland, tot Mauretanië en het westelijk en middendeel van de Middellandse Zee tot Tunesië en Griekenland. Ook gemeld uit de Zwarte Zee. Langs de Nederlandse kust zeldzaam.

Net als zoveel bodembewonende soorten haaien is de gevlekte rog gevoelig voor overbevissing door visserij met bodemsleepnetten, maar de situatie is (nog) niet verontrustend.

Bedreigingen/bescherming:
Stond in 2004 nog niet op de Nederlandse Rode Lijst. In 2015 opgenomen in de categorie 'Ernstig bedreigd'. Niet als bedreigd op de internationale Rode Lijst van de IUCN. Geen vermelding met minimummaat in de Visserijwet. Voor vissers geldt geen terugzetverplichting.

Nijssen, H., 2010. Zeevissen. KNNV-Veldgids nr. 14. Utrecht, Stichting Uitgeverij KNNV. 160 pp.
Nijssen, H. & S. J. de Groot, 1987. De vissen van Nederland. Uitg. KNNV, Utrecht. nr. 42. 224 pp.
Redeke, H.C., 1941. Fauna van Nederland. Afl. X: Pisces (Cyclostomi-Euichthyes) (Ti-Tii). 1-331. Sijthoff, Leiden.

Commentaar