Groene golfbrekeranemoon

Soorten

Huidige artikelen | Archieven | Zoek

Diadumene lineata

(Verrill, 1869)

Oosterschelde, Sint Annaland, 26-07-2016, (bron: Stefan Verheyen)

Zoekbeeld

Zeeanemoon. Marien. Exoot / ingevoerde soort. Tot 1,5 cm hoog. Meestal vuilgroen, soms met specifieke verticale oranje streepjes op de zuil. De zuil is glad en slechts weinig hoger dan breed, zodat een wat gedrongen beeld ontstaat. Bij beroering of stroming is de zuil nog korter. Leeft op hard substraat, meer verborgen dan de (gewone) Golfbrekeranemoon. Locaal in de Oosterschelde.

Te verwarren met

Golfbrekeranemoon Diadumene cincta. Bij de Groene golfbrekeranemoon is de zuil glad en slechts weinig hoger dan breed. De dieren lijken daardoor veel gedrongener dan die van Diadumene cincta, terwijl ook de tentakels langer zijn t.o.v. de lengte van de zuil.
Groene golfbrekeranemonen trekken zich, In tegenstelling tot de (gewone) Golfbrekeranemoon, niet schoksgewijs samen en knikken niet.

Kenmerken

Afmetingen: Gewoonlijk niet hoger dan 1.5 cm. De mondschijf bereikt een diameter tot circa 1 cm. De diameter van tentakelkrans kan tot 2 cm worden, dus breder dan het dier hoog is.
Kleur: Vaak éénkleurig groen of licht groenbruin. Er komen ook lichte, bijna witte exemplaren voor. Soms zijn op de mondschijf rode stippen te zien. Bij sommige populaties is de zuil voorzien 8-20 oranje verticale strepen. Deze zijn vooral te zien bij ingetrokken tentakels (even aanraken). Bij de Gewone golfbrekeranemoon ontbreken zulke stippen en strepen.
Vorm: De Groene golfbrekeranemoon heeft een gladde zuil, die als de anemoon volledig uitstaat, slechts weinig hoger is dan breed. De tentakels zijn vrij lang t.o.v. de lengte van de zuil.
Zoektip: Kijk vooral onder en tussen natuurstenen.

Habitat en ecologie

De soort leeft vooral hoog boven de laagwaterlijn in getijdepoelen, bij voorkeur in spleten, waardoor vaak alleen de tentakels zichtbaar zijn. Daardoor wordt de soort door duikers weinig waargenomen. De dieren staan meestal in grote aantallen bij elkaar. Als substraat wordt meestal natuursteen 'gekozen', geen beton of asfalt. De dieren hebben een voorkeur voor spleten en richels, in tegenstelling tot de (gewone) Golfbrekeranemoon die meestal óp het substraat staat.

Areaal en verspreiding

Locaal in de Oosterschelde.

Nadere informatie

[Extra bij exoten: gegevens over invasiviteit en impact; situatie 2014 (© ANEMOON) ]

Status in Nederland
Een gevestigde (ingeburgerde), alleen locaal voorkomende, in potentie invasieve soort. Leeft autochtoon in de provincies Friesland, Noord-Holland, Zuid-Holland, en Zeeland.

Oorsprong en introductie
Gebied van oorsprong: Azië (o.a. Japan, China) Leefwijze: Mariene habitats, estuaria en brakwatergebieden. Leeft op hard substraat. Introductie en -wijze: De belangrijkste verspreidingsmanieren en -routes zijn aangroei aan scheepsrompen en import via aquacultuur. In beide gevallen betreft het een onbewuste en ongewilde introductie.

Impact
Belangrijkste factoren: (voedsel- en ruimte-)concurrentie.
Ecologische impact: De Groene golfbrekeranemoon leeft vaak vastgehecht aan Mossels en Oesters. Deze tweekleppigen kunnen in hun groei gehinderd worden. Dit geldt zoel in het wild als in aquacultures. Daarnaast is wel gesuggereerd dat er door concurrentie een negatieve impact zou zijn op inheemse anemonen en op andere organismen. In Nederland (en België) zijn er echter bewijzen voor dergelijke veronderstellingen (VLIZ, 2011).
Eventuele economische impact: Er zijn geen gegevens over een eventuele economische impact van het voorkomen van deze soort in Nederland. Mate van invasiviteit D. lineata komt oorspronkelijk uit Aziatische delen van de Stille Oceaan (Japan, China, Hongkong). De soort is wereldwijd verspreid via aangroei aan schepen en via de aquacultuur (transport van oesters en kweekmateriaal). Op deze wijze bereikte de soort meer dan een eeuw geleden Amerika en vermoedelijk op dezelfde manier ook Europa (Verenigd koninkrijk omstreeks 1896). D. lineata is in staat zich aan te passen aan aanzienlijke milieuveranderingen, waaronder een wijde range aan verschillen in temperatuur en zoutgehalte. De soort kan zich zowel sexueel als asexueel voortplanten.

Verspreiding en -snelheid
De eerste meldingen uit ons land stammen uit 1912-1913, uit de haven van Den Helder. Hier was de soort aanwezig tot de jaren ’30. In 1968 en 1969 werd de soort waargenomen in het Veerse Meer, nabij de Oosterschelde. De daaropvolgende waarneming was van 12-06-1981 op het Waddeneiland Texel, gevolgd door meldingen van Vlieland en diverse waarnemingen uit de provincie Zeeland (in brakke wateren en langs de kust in het litoraal). Zie o.a. Van Urk (1956); Dekker (1982; 1987); Faasse (1991; 1996; 1997). Tegenwoordig komt de soort voor op diverse locaties in Zeeland, in het Oosterschelde- en Westerscheldegebied. De Groene golfbrekeranemoon komt bovendien voor in het Waddengebied (meldingen uit het Marsdiep en de Eemshaven).

Literatuur

Dekker, R., 1982. De zeeanemoon Haliplanella lineata (Verill) weer in Nederland. Het Zeepaard 42 (5): 117 - 121.
Dekker, R., 1987. Meer over Diadumene luciae. Het Zeepaard 47 (4): 102 - 103.
Faasse, M. A., 1991. De groene golfbrekeranemoon, Haliplanella luciae (Verrill), (Nog steeds?) in het Veerse meer. Het Zeepaard 51 (2): 28 - 30.
Faasse, M., 1996. Diadumene luciae (Verrill, 1869) en Balanus amphitrite Darwin, 1854 bij de koelwateruitlaat te Borssele. Het Zeepaard 56 (3): 73 - 75.
Faasse, M., 1997. Nieuwe vindplaatsen van de Groene Golfbrekeranemoon (Diadumene luciae Verrill, 1898). Het Zeepaard 57 (4): 76 - 80.
Urk, R. M. van, 1956. Diadumene luciae (Verrill.). Het Zeepaard 16 (2): 28 - 29.
VLIZ Alien Species Consortium (2011). Groene golfbrekeranemoon - Diadumene lineata. Niet- inheemse soorten van het Belgisch deel van de Noordzee en aanpalende estuaria. I/UZInformation Sheets, 55. Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ): Oostende, Belgium. 4 pp.