Brede kleine zwaardschede

Soorten

Ensis ensis

(Linnaeus, 1758) [phaxoides-vorm Van Urk, 1964]

Zoekbeeld

Mariene tweekleppige. Ca 100 mm (tot 120 mm). Onder de glanzend olijfgroene opperhuid staan roze tot bruinpaarse vlekken en bandjes. Vrij dunschalige, duidelijk gebogen, langgerekte schelp. Ruim 7x langer dan breed Onderrand meer gebogen dan bovenrand, achterkant toegespitst. Grootste breedte in het midden. Glad met alleen groeilijnen. Zelden op het strand (overschaduwd door banken Amerikaanse zwaardschedes).

Te verwarren met

De Slanke kleine zwaardschede Ensis ensis (Linnaeus, 1758) forma phaxoides Van Urk, 1964. Die is slanker met wat andersgevormde spierindruksels aan de binnenzijde.
Jonge exemplaren van de Amerikaanse zwaardschede Ensis directus
Grote zwaardschede Ensis magnus.

Kenmerken

Afmetingen: 18 x 120 mm, vaak ca 100 mm.
Schelpkleur: Roze tot bruinpaarse vlekken en bandjes op een lichtere ondergrond. De buitenkant is wat meer roze-lila, de opperhuid glanzend olijfgroen.
Schelpvorm: Vrij dunschalige, duidelijk gebogen langgerekte schelp. Ruim zeven maal zo lang als breed (iets breder dan de Slanke kleine zwaardschede Ensis ensis forma ensis). De onderrand is meer gebogen dan de bovenrand, de achterkant wat toegespitst. De grootste breedte ligt in het midden.
Sculptuur: Glad met alleen groeilijnen.
Slot: Heterodont. Rechterklep met 1 cardinale en 1 laterale tand, linkerklep 2 cardinale en 2 laterale tanden. Slotband uitwendig.
Binnenzijde schelp: Het achterste spierindruksel ligt op ongeveer éénmaal de eigen lengte van de gevorkte mantelbocht.

Habitat en ecologie

De dieren leven ingegraven in zand, vanaf de laagwaterlijn tot enkele meters daar beneden.

Areaal en verspreiding

Deze soort zou vooral in de nabije kustzone van de Noordzee voorkomen (maar zie opmerkingen).

Op het strand: Vooral van de Nederlandse en Belgische kust genoemd. Vroeger spoelden regelmatig verse doubletten en levende dieren aan. Tegenwoordig aanzienlijk zeldzamer.

Nadere informatie

Werd vroeger als aparte soort gezien, later als ondersoort van Ensis ensis en tegenwoordig als vorm van de laatstgenoemde (forma).

Literatuur

Bruyne, R.H. de, S.J. van Leeuwen, A.W. Gmelig Meyling & R. Daan (red.), 2013. Schelpdieren van het Nederlandse Noordzeegebied. Ecologische atlas van de mariene weekdieren (Mollusca). Tirion Uitgevers, Utrecht en Stichting Anemoon, Lisse 414 pp.