Afb. uit Gervais, 1877. (Tijdelijk)

Mariene vissoort. Het lichaam is langwerpig en slank, met een spitse snuit. Gemiddeld 120-140 cm (tot 160 cm). Rug en flanken donker grauwgrijs tot bruingrijs, met groenachtige of soms meer witte vlekken. Buikzijde  wit. Bij de voorrand van de rugvinnen zit een spitse en stevige doorn of stekel, waaraan de dieren hun naam danken. Door hun rug te krommen kunnen ze hiermee steekwonden toebrengen. De staart is ploegvormig, aan de bovenkant breder en wat langer. Geen anaalvin. De buikvinnen van de mannetjes worden gebruikt bij de voortplanting. De doorn is verbonden met een gifklier. Het gif is relatief ongevaarlijk voor de mens, maar wonden kunnen wel uiterst pijnlijk zijn. Schaars langs de Nederlandse kust.

Lijkt op meerdere andere haaien, maar wijkt af door de aanwezigheid van doorns op de rugvinnen en het ontbreken van een anaalvin. In het Noordelijke Pacifische gebied zouden de doornhaaien tot een andere soort behoren: de 'Pacific spiny dogfish' Squalus suckleyi.

Afmeting: Gemiddeld 120-140 cm (maximaal 160 cm).
Kleur: De kleur op de rug en flanken is donker grauwgrijs tot bruingrijs, met groenachtige of soms meer witte vlekken. De buikzijde is wit.
Vorm: Het lichaam is langwerpig en slank, met een spitse snuit. De dieren danken hun naam aan de doorn of stekel achter de beide rugvinnen.
Vinnen: Twee rugvinnen met daarachter een doorn. De staart is ploegvormig, de bovenkant is breder en wat langer. Onderaan de buikzijde zit bij deze haaiensoort géén anaalvin. De buikvinnen van de mannetjes worden gebruikt bij de voortplanting.
Huid/Stekels: Bij de voorrand van de rugvinnen zit een spitse en stevige doorn of stekel. Door hun rug te krommen kunnen ze hiermee steekwonden toebrengen. De doorn is verbonden met een gifklier. Het gif is relatief ongevaarlijk voor de mens, maar wonden kunnen wel uiterst pijnlijk zijn.
Tanden: De tanden in boven- en onderkaak hebben een min of meer recht en gekarteld snijvlak, met afgeronde zijspitsen.

Doornhaaien leven vaak in scholen op zachte bodems, op diepten van 50-200 meter (maximale diepte 950 meter). De paaitijd ligt in de wintermaanden. De vrouwtjes zijn ovovivipaar. Ze zetten geen eieren af, maar worden inwendig bevrucht. De 6-12 embryo's komen in het moederlichaam uit het ei en groeien in de baarmoeder verder. Na 18 tot 24 maanden, bij een lengte van 20-30 cm, komen volledig ontwikkelde jongen ter wereld. Doornhaaien zijn geslachtsrijp bij ongeveer 70-90 cm. Als maximumleeftijd wordt tot 75 jaar (!) opgegegeven. Het zijn bodemjagers. Het voedsel bestaat vooral uit Zandspiering, maar ook  inktvis, Haring en Schelvis worden regelmatig gegeten. Ooit was dit een van de meest algemene haaiensoorten op aarde. Vanwege de geringe voortplantingscapaciteit, extreem lange draagtijd, de langzame groei en de hoge leeftijd, alsmede het feit dat het vlees nog vaak als zeepaling en onder andere namen wordt verkocht, zijn de bestanden sterk bedreigd.

Grote en Atlantische Oceaan, Noordzee, Middellandse Zee. Komt voor in zeewater en brak water. Langs de Nederlandse kust schaars.

IvL / RHB (juni 2018)

Commentaar