Reuzenhaai - Cetorhinus maximus (Afb. uit Gervais, 1877)

Mariene vissoort. Zeer grote vis. 6-10 meter (op de walvishaai na de grootste vis ter wereld). Lichaam langwerpig, torpedovormig. Rug en rugvinnen bruingrijs tot zwart. Flanken lichter, onderzijde vuilwit. Vaak donkere vlekjes. Snuit conisch, steekt ver buiten de bek. Ogen klein. Achter de kop vijf lange kieuwspleten die met de kieuwbogen een zeefapparaat vormen die de grote bek tijdens het fourageren wijd uitgespreid houden. Borstvinnen breed, voorste rugvin groot en driehoekig. Achterste rugvin kleiner. Twee buikvinnen en een anaalvin Staartwortel met twee kielen. De staart is sikkelvormig, hoger aan de bovenzijde met bovenaan een inkeping. Langs de Nederlandse kust worden uiterst sporadisch.

Vanwege de afmetingen niet te verwarren met andere haaien (of vissen). Alleen de Walvishaai is nog groter, maar deze heeft een totaal ander uiterlijk en kleurpatroon.

Afmetingen: Kan tot 3,5 meter lang worden. Verreweg het breedst rond de buik, versmallend naar achteren, zeer smal aan de staartwortel.
Kleur: De buikzijde is wit, de rug donker grijsblauw tot bijna zwart. De borstvinnen, rugvinnen en staart zijn eveneens grijsachtig, de achterkant van de grote rugvin heeft aan de onderzijde een klein, abrupt witgetipt deel. De grote ogen zijn zwart.
Vorm: Zeer grote en stevige, gestroomlijnde vis met een spitse, kegelvormige snuit.
Vinnen: In het midden staat een grote driehoekige rugvin, beginnend direct boven de eveneens grote borstvinnen. Zeer kleine tweede rugvin, direct gelegen boven een even kleine anaalvin. De staartwortel heeft twee duidelijke kielen. Staartvin enigszins sikkelvormig, bovendeel iets langer of beide delen gelijk.
Overig: Vijf duidelijke en grote kieuwspleten.
Tanden: De tanden zijn relatief plat, met gladde zijkanten en aan weerszijden zijspitsen.

Reuzenhaaien leven vrijzwemmend en kunnen tot diepten van 2000 meter voorkomen. Het meest worden ze waargenomen tijdens het fourageren, wanneer ze met opengesperde bek traag zwemmend nabij het wateroppervlak via de kieuwzeven plankton (vooral krill) uit het water filteren. Daarbij zwemmen ze vaak in groepjes van drie of vier exemplaren. In de winter wordt  de kieuwzeef, gevormd door aanhangsels aan de kieuwbogen, afgestoten. Tijdens de winter kunnen ze daardoor geen voedsel opnemen. In het voorjaar wordt een nieuwe kieuwzeef gevormd. Het vrouwtje zet geen eieren of eikapsels af, maar deze worden inwendig bevrucht en komen in het lichaam tot ontwikkeling (ovovivipaar). Vervolgens brengt ze per keer één of twee volledig ontwikkelde jongen ter wereld van ongeveer 150 cm. Reuzenhaaien zijn pas tot voortplanting in staat bij een leeftijd tussen 6 en 13 jaar (bij een lengte vanaf 4.6–6 m). Net als andere grote haaien wordt de soort ernstig bedreigd door een combinatie van overbevissing en de geringe voortplantingscapaciteit. Geschat wordt dat de dieren tot 50 jaar oud kunnen worden.

De Reuzenhaai is een kosmopolitische, rondtrekkende soort, die voorkomt in alle wereldzeeën met een gematigd klimaat. Bekend van de Atlantische en Pacifische Oceaan, maar ook uit de Noordzee. Langs de Nederlandse kust worden in de zomer alleen heel sporadisch vooral jonge exemplaren gezien. Zo nu en dan spoelen dieren op de kust aan (o.a. op Ameland in 2009).

IvL/RHB

Basking shark

Commentaar