Gebogen traliemossel Ischadium recurvum (IJmuiden, RHB)

Tweekleppige uit brak water. 2-4 cm (tot 6 cm). Geelwit met blauwachtige zweem, de tralievormige ribben zijn donker zwartbruin. Binnenkant paarsbruin. Opperhuid bruin, dun, schilferig. Oppervlak met sterke uitwaaierende ribben. Zeer jonge exemplaren langwerpig met ribben, exemplaren van 1-2 cm driehoekig, vrij plat met de top duidelijk omgebogen. Grotere exemplaren worden wat langwerpiger. Onderrand met inbochting. Exoot, in 2018 ontdekt in het Noordzeekanaal.

Vanwege de uitwaaierende ribbelscultuur niet te verwarren met andere inheemse soorten. Wereldwijd te verwarren met o.a. soorten uit het geslacht Brachidontes.

Afmeting: 2-4 cm (maximaal 6 cm)
Kleur: Geelwit met blauwachtige zweem, ribben donker zwartbruin. Binnenkant paarsbruin. Opperhuid kastanjebruin, dun, schilferig.
Vorm: Min of meer driehoekig, grote dieren langwerpiger. Jongere exemplaren vrij plat. Top klein, vrij scherp en duidelijk omgebogen. Onderrand met inbochting.
Sculptuur: Oppervlak met sterke uitwaaierende, tralievormige ribben, gesneden door groeilijnen, zodat een min of meer tralievormige sculptuur ontstaat.

De dieren leven in lagunen en brakke wateren, vastgehecht met sterke byssusdraden aan oesters en ander hard substraat. In het Noordzeekanaal leeft de soort voornamelijk vastgehecht aan en ingebed tussen de Trompetkalkkokerworm Ficopomatus enigmaticus. Het zijn filteraars die fytoplankton uit het water filteren. De dieren zijn van gescheiden geslacht.

De Gebogen traliemossel is een brakwatersoort. Het oorspronkelijke leefgebied is de Golf van Mexico, de soort werd beschreven van de Mississippi-rivier nabij New Orleans. Met oesters werden vervolgens exemplaren naar elders getransporteerd, zoals naar New England, Rhode Island en mogelijk Californië. De Nederlandse populatie is de eerste uit Europa. De soort komt inmiddels algemeen voor in het hele Noordzeekanaal en rondom Amsterdam. Uit de afmetingen (groeistadia) viel eind 2018 af te leiden dat ze hier al zeker 4 jaar aanwezig waren.

Ischadium recurvum is in 1820 als Mytilus recurvum beschreven van de Mississippi-rivier nabij New Orleans. Het oorspronkelijk leefgebied is de Golf van Mexico, waar de dieren in lagunen en brakke wateren voorkomen. Ze leven daar vastgehecht met byssusdraden aan oesters, hout, stenen en ander hard substraat. Als Noordgrens worden Chesapeake of Delaware Bay genoemd. Met oesters werden exemplaren naar elders getransporteerd, zoals naar New England, Rhode Island en mogelijk Californië. De dieren hebben een hoge tolerantiegraad voor temperatuur (tussen 0 to 35⁰C) en verdragen verschillende zoutgehalten (saliniteit tussen 4.5-36 PSU). De soort staat bekend als fouling species en zou bij hoge voorkomens ook schade kunnen toebrengen aan oesters, die qua groei vervormen. In de literatuur worden ook ruimte- en voedselconcurrentie genoemd als impact. Dat geldt met name broedval van oesters, maar ook andere soorten.

Deze soort werd voor het eerst in Nederland ontdekt in het Noordzeekanaal bij Amsterdam door de Amsterdamse filmer en stadsecoloog Martin Melchers, nabij de Coenhaven op 21 september 2018. Onafhankelijk daarvan werden op 11 oktober door fotograaf Ron Offermans zeer fraaie onderwateropnamen gemaakt nabij de Wijkertunnel op een diepte tussen 2 en 8 meter. Daaropvolgend werd de soort ook elders in het Noordzeekanaal aangetroffen, met name bij de Velserpont en nabij het sluizencomplex van IJmuiden (21-10-2018). De soort werd definitief op naam gebracht door Jeroen Goud (Naturalis). In alle gevallen leefde de soort vastgehecht aan en ingebed tussen de - eveneens exotische - Trompetkalkkokerworm Ficopomatus enigmaticus. Het Nederlandse voorkomen is het eerste in Europa.

Offermans, R & R.H. de Bruyne, 2018. Exotische getraliede mossel in het Noordzeekanaal. NatureToday21 oktober 2018. Natuurbericht Stichting ANEMOON.

R.H. de Bruyne (okt. 2018)

Commentaar